آیا می‌توان زوال عقل را به طور دائم مداوا کرد و از بین برد؟
در حال حاضر، هیچ «درمان قطعی» برای زوال عقل (دمانس) وجود ندارد. در واقع، از آنجایی که زوال عقل ناشی از بیماری‌ها و شرایط مختلفی است، بعید است که بتوان زوال عقل را به طور دائم مداوا کرد.
تحقیقات با هدف یافتن درمان قطعی برای بیماری‌های عامل زوال عقل مانند بیماری آلزایمر، دمانس فرونتوتمپورال و دمانس با اجسام لویی انجام می‌شود.
در مورد علل زوال عقل بیشتر بخوانید
گام‌های بزرگی برای درک این موضوع برداشته شده است که چگونه بیماری‌های مختلف باعث آسیب به مغز و در نتیجه ایجاد زوال عقل می‌شوند.
اگرچه ممکن است سال‌ها تا رسیدن به درمان قطعی فاصل ه داشته باشد، اما پیشرفت‌های بسیار امیدوارکننده‌ای حاصل شده است.
در اینجا برخی از زمینه‌هایی که محققان روی آنها کار می‌کنند و یافته‌های آنها تا کنون آورده شده است.
سلول‌های بنیادی و زوال عقل (دمانس)
سلول‌های بنیادی سلول‌های «سازنده» هستند. آنها می‌توانند به انواع مختلفی از سلول‌ها از جمله سلول‌های مغز یا عصب تبدیل شوند.
دانشمندان سلول‌های پوستی افراد مبتلا به انواع خاصی از زوال عقل، مانند بیماری آلزایمر را گرفته و در آزمایشگاه آنها را دوباره به سلول‌های بنیادی برنامه‌ریزی کرده‌اند. سپس آنها این سلول‌های بنیادی را تحریک کرده‌اند تا به سلول‌های مغزی تبدیل شوند.
دانشمندان با مطالعه این سلول‌ها، بینش مهمی در مورد چگونگی شروع آسیب به مغز و چگونگی توقف آن به دست آورده‌اند.
این سلول‌های مغزی همچنین می‌توانند برای آزمایش درمان‌های بالقوه در مراحل اولیه مورد استفاده قرار گیرند.
ایمونوتراپی
ایمونوتراپی شامل تقویت سیستم دفاعی بدن برای مبارزه با بیماری است. این یکی از رویکردهایی است که در سایر بیماری‌ها مانند سرطان بسیار موثر بوده است.
در زوال عقل، برخی مطالعات از واکسیناسیون علیه پروتئین‌های غیرطبیعی که در بیماری آلزایمر در مغز تجمع می‌کنند، استفاده کرده‌اند.
مطالعات دیگر از آنتی بادی‌های مونوکلونال (نسخه‌های مصنوعی پروتئین‌های سیستم ایمنی) برای هدف قرار دادن این پروتئین‌ها برای کاهش سرعت بیماری استفاده کرده‌اند.
به عنوان مثال، آنتی بادی‌های مونوکلونال برای هدف قرار دادن پروتئین آمیلوئید که در مغز افراد مبتلا به بیماری آلزایمر تجمع می‌یابد، طراحی شده‌اند.
تاکنون چندین مطالعه شامل واکسیناسیون یا آنتی بادی‌های مونوکلونال که آمیلوئید را هدف قرار می‌دهند، ناموفق بوده‌اند. با این حال، از این مطالعات ناموفق درس‌هایی آموخته شده است و تعدادی کارآزمایی بالینی جدید در حال انجام است.
علاوه بر این، ایمونوتراپی‌ها نیز برای هدف قرار دادن پروتئین تاو در بیماری آلزایمر و برخی بیماری‌های دیگر استفاده می‌شوند.
حوزه دیگری که توسط محققان در حال بررسی است٬ سلول‌های ایمنی تخصصی در مغز به نام میکروگلیا است. این سلول‌ها در پاکسازی مواد زائد از مغز نقش دارند.
در بیماری آلزایمر، به نظر می‌رسد که این سلول‌های ایمنی بیش از حد فعال می‌شوند که ممکن است باعث آسیب بیشتر به مغز شود. مطالعات کنونی در تلاش هستند تا چگونگی جلوگیری از این امر را شناسایی کنند.
درمان‌های مبتنی بر ژن
علاقه زیادی به استفاده از درمان‌های مبتنی بر ژن برای هدف قرار دادن ژن‌هایی که می‌توانند باعث زوال عقل شوند، مانند بیماری آلزایمر یا زوال عقل فرونتوتمپورال وجود دارد.
این درمان‌های مبتنی بر ژن همچنین برای کاهش تولید پروتئین‌های دخیل در بیماری‌های زوال عقل مانند «تاو» در بیماری آلزایمر استفاده می‌شوند.
باز‌مصرف داروها
توسعه داروهای جدید برای درمان دمانس سال‌های زیادی طول می‌کشد و هزینه مالی زیادی دارد.
استفاده مجدد از داروهای موجود که برای شرایط و بیماری‌های دیگر استفاده می‌شوند، راهی دیگر و اغلب سریعتر برای یافتن داروهایی برای درمان زوال عقل است.
داروهای فعلی که به عنوان درمان‌های احتمالی برای بیماری آلزایمر و دمانس عروقی مورد بررسی قرار می‌گیرند، شامل داروهای مصرفی برای این شرایط هستند:
شناسایی افرادی که در معرض خطر زوال عقل هستند
کارشناسان می‌دانند که آسیب به مغز ناشی از بیماری آلزایمر می‌تواند سال‌ها قبل از ظاهر شدن علائم شروع شود. اگر بتوان افراد در معرض خطر آلزایمر را در مراحل اولیه شناسایی کرد، می‌توان امیدوار بود که بتوان درمان‌هایی را ارائه داد که باعث کاهش سرعت یا حتی توقف بیماری شود.
یک مطالعه بزرگ به نام PREVENT بر روی افراد ۴۰ و ۵۰ ساله متمرکز شده است تا افرادی را که در معرض خطر بیشتر ابتلا به آلزایمر هستند (بر اساس سابقه خانوادگی و ژنتیک) شناسایی کند. هدف آن این است که بفهمد قبل از ظاهر شدن علائم در مغز آنها چه اتفاقی می‌افتد.
اسکن‌های تخصصی مغز، که به پت اسکن (PET) معروف هستند، برای مطالعه دو پروتئین (آمیلوئید و تاو) در مغز افراد مبتلا به بیماری آلزایمر ساخته شده است. هدف افزایش درک فرآیند بیماری و همچنین شناسایی افرادی است که بیشترین بهره را از درمان‌های دارویی جدید خواهند برد.
اگرچه گاهی اوقات از پت اسکن برای کمک به تشخیص زوال عقل استفاده می‌شود، این اسکن‌های بسیار تخصصی معمولاً فقط به عنوان بخشی از آزمایش‌های بالینی در دسترس هستند.
در حال حاضر چندین کارآزمایی مختلف در افرادی در حال انجام است که در حال حاضر سالم هستند اما در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری آلزایمر قرار دارند.
پیشگیری مهم است
حتی اگر درمان موثری برای زوال عقل پیدا شود، بهتر است در وهله اول از بروز آن پیشگیری کنید.
تحقیقات نشان داده است که عوامل خطر بیماری قلبی و سکته مغزی - مانند فشار خون بالا، دیابت، چاقی و سیگار - نیز از عوامل خطر زوال عقل هستند. با اصلاح یا تغییر این عوامل خطر در اواسط زندگی، خطر زوال عقل می‌تواند تا ۳۰٪ کاهش یابد.
در مورد عوامل خطر زوال عقل بیشتر بدانید
بیشتر در درباره زوال عقل
آیا می‌توان زوال عقل را به طور دائم مداوا کرد و از بین برد؟