بهبودی - سکته مغزی
آسیب مغزی ناشی از سکته مغزی می‌تواند منجر به مشکلات گست رده و طولانی مدت شود.
اگرچه برخی از افراد ممکن است به سرعت بهبود یابند، بسیاری از افرادی که دچار سکته مغزی می‌شوند برای به دست آوردن استقلال هرچه بیشتر به حمایت طولانی مدت نیاز دارند.
این فرآیند توانبخشی بستگی به علائم و شدت آنها دارد.
این روند اغلب در بیمارستان شروع می‌شود و در خانه یا در کلینیکی محلی در نزدیکی محل زندگی شما ادامه می‌یابد.
تیمی از متخصصان مختلف ممکن است به توانبخشی شما کمک کنند، از جمله فیزیوتراپیست‌ها، روانشناسان، کاردرمانگران، گفتاردرمانگران، متخصصان تغذیه، پرستاران و پزشکان متخصص.
تأثیر روانشناختی
دو مورد از شایع ترین مشکلات روانشناختی که می تواند بر افراد بعد از سکته مغزی تأثیر بگذارد عبارتند از:
افسردگی - بسیاری از افراد دچار حملات شدید گریه می‌شوند، احساس ناامیدی می‌کنند و از فعالیت‌های اجتماعی کناره گیری می‌کنند
اضطراب - که در آن افراد احساس کلی ترس و اضطراب را تجربه می‌کنند، گاهی اوقات با لحظاتی از احساسات شدید و غیرقابل کنترل اضطراب (حملات اضطرابی)
احساسات عصبانیت، سرخوردگی و سردرگمی نیز شایع است.
با توجه به سیستم بهداشت و درمان محل زندگی شما٬ ممکن است به زودی پس از سکته مغزی، یک ارزیابی روانشناختی از سوی یکی از اعضای تیم مراقبت‌های بهداشتی برای شما انجام می‌شود تا بررسی شود که آیا دچار هر گونه مشکل احساسی هستید.
باید به شما در کنار آمدن با تأثیرات روانی سکته مغزی، مشاوره داده شود. این شامل تأثیر بر روابط با سایر اعضای خانواده و هر رابطه جنسی است.
برای برخی افراد، داروها و درمان‌های روانشناختی، مانند مشاوره یا درمان شناختی رفتاری (CBT) ممکن است کمک کند.
درمان شناختی رفتاری (CBT) با تغییر نگرش شما نسبت به مسائل، به ایجاد وضعیت ذهنی مثبت‌تر کمک می‌کند.
تاثیر شناختی
عبارت «شناختی» به فرآیندها و عملکردهای متعددی اشاره دارد که مغز برای پردازش اطلاعات از آنها استفاده می‌کند.
سکته مغزی می‌تواند باعث اختلال در یک یا چند عملکرد شناختی شود، از جمله:
ارتباط
آگاهی فضایی - داشتن آگاهی طبیعی از اینکه بدن شما در ارتباط با محیط پیرامون خود در کجا قرار دارد
حافظه
تمرکز
عملکرد اجرایی - توانایی برنامه ریزی، حل مشکلات و استدلال در مورد موقعیت‌ها
پراکسیس - توانایی انجام فعالیت‌های فیزیکی ماهرانه، مانند لباس پوشیدن یا درست کردن یک فنجان چای
به عنوان بخشی از درمان شما، هر یک از عملکردهای شناختی شما ارزیابی می‌شود و یک برنامه درمانی و توانبخشی ایجاد می‌شود.
می‌توان به شما تکنیک‌های گسترده‌ای آموزش داد که به شما در یادگیری مجدد عملکردهای شناختی مختل شده، مانند بازیابی مهارت‌های ارتباطی از طریق گفتار درمانی و زبان درمانی، کمک کند.
راه‌های زیادی برای جبران هر گونه از دست دادن عملکرد شناختی وجود دارد، مانند استفاده از وسایل کمکی حافظه، یادداشت‌های روزانه و برنامه‌های روزمره برای کمک به برنامه‌ریزی کارهای روزانه.
اکثر عملکردهای شناختی با گذشت زمان و توانبخشی باز خواهند گشت، اما ممکن است متوجه شوید که به حالت قبل از سکته بر نمی‌گردند.
آسیبی که سکته مغزی به مغز شما وارد می‌کند، خطر ابتلا به زوال عق عروقی را نیز افزایش می‌دهد.
این ممکن است بلافاصله پس از سکته مغزی یا مدتی بعد رخ دهد.
مشکلات حرکتی
سکته مغزی می‌تواند باعث ضعف یا فلج در یک طرف بدن شود و می‌تواند منجر به مشکلاتی در هماهنگی و تعادل شود.
همچنین بسیاری از افراد در چند هفته اول پس از سکته مغزی دچار خستگی مفرط (فقدان انرژی) می‌شوند و ممکن است در خوابیدن نیز مشکل داشته باشند که باعث خستگی بیشتر آنها می‌شود.
به عنوان بخشی از توانبخشی خود، باید توسط فیزیوتراپیست معاینه شوید، که قبل از ایجاد یک برنامه درمانی، میزان ناتوانی جسمی را ارزیابی می‌کند.
فیزیوتراپی اغلب شامل چندین جلسه در هفته است که بر روی مناطقی مانند تمریناتی برای بهبود قدرت عضلات و غلبه بر هر گونه مشکل در راه رفتن تمرکز دارد.
فیزیوتراپیست با تعیین اهداف با شما کار خواهد کرد. در ابتدا، این اهداف ممکن است سا ده باشند، مانند برداشتن یک شی.
با بهبود وضعیت شما، اهداف بلندمدت سخت‌تری مانند ایستادن یا راه رفتن تعیین می‌شود.
بهتر است یک مراقب یا همراه، مانند یکی از اعضای خانواده شما، با شما در جلسات فیزیوتراپی شما شرکت کند.
فیزیوتراپیست می‌تواند به هر دوی شما تمرینات ساده‌ای را آموزش دهد که در خانه می‌توانید انجام دهید.
اگر در حرکت و فعالیت‌های خاصی مانند شستن و لباس پوشیدن مشکل دارید، ممکن است از یک کاردرمانگر نیز کمک بگیرید. ایشان می‌تواند راه‌هایی برای مدیریت هر گونه مشکل پیدا کند.
کاردرمانی ممکن است شامل تطبیق خانه شما یا استفاده از تجهیزاتی برای آسان‌تر کردن فعالیت‌های روزانه و یافتن روش‌های جایگزین برای انجام کارهایی باشد که در آنها مشکل دارید.
مشکلات ارتباطی
بسیاری از افراد بعد از سکته مغزی در صحبت کردن و درک صحبت دیگران، و همچنین خواندن و نوشتن دچار مشکل می‌شوند.
اگر قسمت‌هایی از مغز که مسئول زبان هستند آسیب ببینند، به آن آفازی یا دیسفازی گفته می‌شود.
اگر به دلیل آسیب مغزی، در عضلات درگیر در گفتار، ضعف وجود داشته باشد، این عارضه دیزآرتری دیزآرتری نامیده می‌شود.
شما باید در اسرع وقت برای ارزیابی و شروع گفتار درمانی برای کمک به ارتباط خود، به یک گفتار درمانگر مراجعه کنید.
این درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
تمریناتی برای بهبود کنترل عضلات گفتار شما
استفاده از وسایل کمک ارتباطی، مانند جداول حروف و وسایل الکترونیکی
استفاده از روش‌های جایگزین ارتباط، مانند اشاره یا نوشتن
در مورد نحوه درمان آفازی بیشتر بدانید
همچنین می‌توانید در مورد نحوه مراقبت از کسی که دچار مشکلات ارتباطی است، بخوانید.
مشکلات بلع
آسیب ناشی از سکته مغزی می‌تواند رفلکس طبیعی بلع شما را مختل کند و باعث شود ذرات کوچک غذا وارد نای شما شوند.
مشکلات بلع به عنوان دیسفاژی شناخته می‌شود. دیسفاژی می‌تواند منجر به آسیب ریه شود که می‌تواند باعث ایجاد عفونت ریه (پنومونی) شود.
ممکن است لازم باشد در مراحل اولیه بهبودی با استفاده از لوله خوراک تغذیه شوید تا از عوارض دیسفاژی جلوگیری شود.
این لوله معمولاً از طریق بینی شما وارد معده می‌شود یا ممکن است در یک عمل کوچک با بی حسی موضعی به طور مستقیم به معده شما متصل شود.
در درازمدت، معمولاً چندین بار در هفته به یک گفتار درمانگر مراجعه خواهید کرد تا مشکلات بلع شما را مدیریت کند.
درمان ممکن است شامل نکاتی برای آسان‌تر کردن بلع باشد، مانند خوردن لقمه‌های کوچکتر غذا و ت وصیههایی در مورد وضعیت بدن، و تمرین‌هایی برای بهبود کنترل عضلات درگیر در بلع.
درباره نحوه درمان دیسفاژی بیشتر بدانید
مشکلات بینایی
سکته مغزی گاهی اوقات می‌تواند به بخش‌هایی از مغز که اطلاعات ارسال شده توسط چشم را دریافت، پردازش و تفسیر می‌کند، آسیب برساند.
این می‌تواند منجر به از دست دادن نیمی از میدان دید شود - برای مثال، فقط قادر به دیدن سمت چپ یا راست از آنچه در مقابل شما است باشید.
سکته مغزی همچنین می‌تواند بر کنترل عضلات چشم تأثیر بگذارد. این می‌تواند باعث دوبینی شود.
اگر بعد از سکته مغزی در بینایی خود مشکل دارید، به یک متخصص چشم ارجاع داده می‌شوید که می‌تواند بینایی شما را ارزیابی کند و درمان های احتمالی را پیشنهاد دهد.
برای مثال، اگر بخشی از میدان دید خود را از دست داده‌اید، ممکن است به شما تمرینات حرکت چشم پیشنهاد شود. این تمرینات شامل حرکات چشمی برای کمک به نگاه کردن به سمت طرفی است که دید کمتری دارید.
همچنین ممکن است در مورد نحوه انجام کارهایی که در صورت کاهش دید در یک طرف دشوار است، مانند لباس پوشیدن، توصیه هایی به شما ارائه شود.
کنترل مثانه و روده
برخی از سکته‌ها به بخشی از مغز که مثانه و روده را کنترل می‌کند، آسیب می‌رساند.
این می‌تواند منجر به بی اختیاری ادرار و بی اختیاری مدفوع شود.
ممکن است برخی از افراد به سرعت کنترل مثانه و روده خود را به دست آورند، اما اگر بعد از ترخیص از بیمارستان همچنان مشکل داشتید، بیمارستان، پزشک عمومی و مشاوران تخصصی بی‌اختیاری میتوانن د به شما کمک کنند.
اگر مشکلی دارید، راهنمایی بخواهید، زیرا درمان‌های زیادی وجود دارد که می‌تواند به شما کمک کند.
از جمله:
تمرینات تقویت مجدد مثانه
داروها
استفاده از محصولات بی‌اختیاری
درباره درمان بی اختیاری ادرار بیشتر بدانید
رابطه جنسی بعد از سکته مغزی
برقراری رابطه جنسی خطر ابتلا به سکته مغزی مجدد را افزایش نمی‌دهد.
حتی اگر دچار ناتوانی شدید شده باشید، می‌توانید موقعیت های مختلف را امتحان کنید و راه‌های جدیدی برای صمیمیت با شریک زندگی‌تان پیدا کنید.
توجه داشته باشید که برخی از داروها می‌توانند میل جنسی شما (لبیدو) را کاهش دهند، بنابراین مطمئن شوید که پزشکتان از مشکل شما مطلع است زیرا ممکن است داروهای دیگری وجود داشته باشد که بتواند به شما کمک کند.
برخی از مردان ممکن است پس از سکته مغزی دچار اختلال نعوظ شوند.
در صورت بروز این مشکل با پزشک عمومی یا تیم توانبخشی خود صحبت کنید، زیرا درمان‌های مختلفی وجود دارد که ممکن است کمک کند.
درباره درمان اختلال نعوظ بیشتر بخوانید.
رانندگی پس از سکته مغزی
اگر سکته مغزی یا حمله ایسکمیک گذرا (سکته خفیف) داشته‌اید، به مدت ۱ ماه نمی‌توانید رانندگی کنید. اینکه آیا می‌توانید دوباره رانندگی کنید بستگی به این دارد که چه ناتوانی‌های بلندمدتی ممکن است داشته باشید و چه نوع وسیله نقلیه‌ای را هدایت می‌کنید.
این اغلب مشکلات فیزیکی نیست که می‌تواند رانندگی را خطرناک کند، بلکه مشکلاتی مانند تمرکز، بینایی، زمان واکنش و آگاهی است که می‌تواند بعد از سکته مغزی ایجاد شود.
پزشک عمومی می‌تواند توصیه‌های بیشتری به شما کند.
پیشگیری از سکته‌های بعدی
اگر دچار سکته مغزی شده باشید، احتمال اینکه دوباره دچار سکته مغزی شوید به طور قابل توجهی افزایش می یابد. معمولاً برای بهبود عوامل خطر سکته مغزی خود به درمان طولانی مدت با دارو نیاز خواهید داشت.
برای مثال:
داروهایی برای کمک به کاهش فشار خون بالا
داروهای ضد انعقاد خون یا ضد پلاکت برای کاهش خطر لخته شدن خون
استاتین‌ها برای کاهش سطح کلسترول
همچنین توصیه می‌شود برای بهبود سلامت عمومی و کاهش خطر سکته مغزی تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید، از جمله:
داشتن یک رژیم غذایی سالم
ورزش منظم
ترک سیگار در صورت مصرف سیگار
مصرف الکل در محدوده توصیه شده
درباره پیشگیری از سکته مغزی بیشتر بدانید
مراقبت از کسی که سکته کرده است
راه های زیادی وجود دارد که می‌توانید از یک دوست یا خویشاوندی که سکته کرده است حمایت کنید.
از جمله:
کمک به او برای انجام تمرینات فیزیوتراپی بین جلسات با فیزیوتراپیست
ارائه حمایت عاطفی و اطمینان از اینکه وضعیت او با گذشت زمان بهبود می‌یابد
کمک به او برای رسیدن به اهداف بلند مدتی که دارد
تطبیق با هرگونه نیاز احتمالی، مانند آرام صحبت کردن در صورت مشکل در برقراری ارتباط
مراقبت از کسی بعد از سکته مغزی می‌تواند تجربه‌ای ناامید کننده و منزوی کننده باشد.
آماده تغییر رفتار باشید
کسی که سکته مغزی کرده است، اغلب به نظر می‌رسد که شخصیتش تغییر کرده است و گاهی اوقات رفتار غیرمنطقی دارد.
این نتیجه تأثیر روانی و شناختی سکته مغزی است.
ایشان ممکن است نسبت به شما عصبانی یا پرخاشگر شود. هر چقدر هم که ناراحت کننده باشد، سعی کنید آن را به خود نگیرید.
مهم است به خاطر داشته باشید که با پیشرفت توانبخشی و بهبودی آنها، اغلب به خود قبلی خود باز خواهد گشت.
سعی کنید صبور و مثبت باشید
توانبخشی می تواند یک روند آهسته و خسته کننده باشد، و زمان‌هایی وجود دارد که به نظر می‌رسد پیشرفت کمی حاصل شده است.
تشویق و تمجید از هر گونه پیشرفتی، به هر اندازه که کوچک به نظر برسد، می‌تواند به فردی که سکته مغزی کرده است برای رسیدن به اهداف بلندمدت خود انگیزه دهد.
برای خودتان وقت بگذارید
اگر از کسی که سکته مغزی کرده است مراقبت می‌کنید، مهم است که از سلامت جسمی و روحی خود غافل نشوید.
معاشرت با دوستان یا دنبال کردن علایق تفریحی به شما کمک می‌کند تا بهتر با این وضعیت کنار بیایید.
پیشگیری
بعدی
درمان
قبلی