عوارض - سرطان دهانه رحم
عوارض جانبی سرطان دهانه رحم میتواند به عنوان عارضه جانبی درمان یا در نتیجه سرطان دهانه رحم پیشرفته رخ دهد.
عوارض جانبی
یائسگی زودرس
اگر تخمدانهای شما به صورت جراحی برداشته شوند یا در طول درمان با رادیوتراپی آسیب ببینند، در صورتی که قبلاً یائسه نشده باشید، باعث یائسگی زودرس میشود. اکثر زنان به طور طبیعی در اوایل دهه پنجاه زندگی خود یائسه میشوند.
علائم یائسگی عبارتند از:
دیگر پریودهای ماهانه ندارید یا پریودهای شما بسیار نامنظم تر میشود
گُر گرفتگی
خشکی واژن
تغییرات خلقی
عرق شبانه
نازک شدن استخوانها که میتواند منجر به شکنندگی استخوانها شود (پوکی استخوان)
این علائم را می توان با مصرف تعدادی از داروهایی که تولید هورمونهای استروژن و پروژسترون را تحریک میکنند، کاهش داد. این درمان به عنوان درمان جایگزینی هورمون (HRT) شناخته میشود.
تنگ شدن واژن
رادیوتراپی برای درمان سرطان دهانه رحم اغلب میتواند باعث تنگ شدن واژن شما شود که می تواند برقراری رابطه جنسی را دردناک یا دشوار کند.
اگر واژن شما تنگ شده است، ۲ گزینه اصلی برای درمان وجود دارد. اولین مورد استفاده از کرم هورمونی در واژن است. این کار باید رطوبت داخل واژن شما را ا فزایش دهد و برقراری رابطه جنسی را آسان تر کند.
مورد دوم استفاده از گشاد کنندههای واژن (dilator) است. اینها لوله های پلاستیکی به شکل تامپون هستند که در اندازه های مختلف موجود میباشند. شما یکی از آنها را وارد واژن خود می کنید، که معمولاً با کوچکترین سایز شروع میشود.
گشادکنندهها برای کمک به کشش واژن و انعطاف پذیرتر شدن آن طراحی شدهاند. با عادت کردن به اندازههای کوچکتر، میتوانید به سراغ اندازههای کمی بزرگتر بروید.
معمولاً توصیه میشود که برای مدت ۶ تا ۱۲ ماه در طول روز به طور منظم از گشادکنندهها به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه در هر بار استفاده کنید.
پرستار متخص ص سرطان یا رادیوتراپیست در بخش رادیوتراپی باید بتوانند اطلاعات و توصیههای بیشتری در اختیار شما قرار دهند.
ممکن است متوجه شوید که هر چه بیشتر رابطه جنسی داشته باشید، درد آن کمتر می شود. با این حال، ممکن است چند ماه طول بکشد تا از نظر عاطفی برای صمیمیت با یک شریک جنسی احساس آمادگی کنید.
لنف ادم
اگر غدد لنفاوی لگن شما برداشته شوند، گاهی اوقات میتواند عملکرد طبیعی سیستم لنفاوی شما را مختل کند.
یکی از وظایف سیستم لنفاوی، تخلیه مایع اضافی از بافت بدن است. اختلال در این فرآیند میتواند منجر به تجمع مایع در بافت به نام لنف ادم شود. این میتواند باعث شود برخی از قسمتهای بدن، به طور معمول پاها در موارد سرطان دهانه رحم، متورم شوند.
تمرینات و تکنیک های ماساژ خاصی وجود دارد که می تواند تورم را کاهش دهد. پوشیدن باندهای مخصوص و لباس های فشاری نیز می تواند کمک کند.
درباره درمان لنف ادم بیشتر بخوانید.
تاثیر روحی
تاثیر عاطفی زندگی با سرطان دهان میتواند قابل توجه باشد. بسیاری از افراد میگویند که احساساتشان بالا و پایین میشود.
برای مثال، ممکن است پس از اولین تشخیص، احساس ناراحتی کنید، اما زمانی که سرطان به درمان پاسخ میدهد، احساس مثبتی داشته باشید. پس از آن ممکن است وقتی سعی میکنید با عوارض جانبی درمان کنار بیایید، دوباره احساس ناراحتی کنید.
این تغییرات عاطفی گاهی اوقات می تواند باعث افسردگی شود. علائم اینکه ممکن است دچار افسردگی شده باشید عبارتند از احساس افسردگی یا ناامیدی در طول ماه گذشته و دیگر از چیزهایی که معمولاً از آنها لذت میبردید، لذت نبردن.
اگر فکر میکنید افسرده هستید، باید به پزشک عمومی خود مراجعه کنید. درمانهای مؤثری برای افسردگی در دسترس هستند، از جمله داروهای ضد افسردگی و درمانهای گفتاری، مانند درمان شناختی رفتاری (CBT).
سرطان دهانه رحم پیشرفته
برخی از عوارضی که می تواند در سرطان دهانه رحم پیشرفته رخ دهد در بخش های زیر مورد بحث قرار گرفته است.
درد
اگر سرطان به انتهای اعصاب، استخوان ها یا عضلات شما سرایت کند، اغلب می تواند باعث درد شدید شود که معمولاً با داروهای مسکن قابل کنترل است.
این داروهای مسکن میتوانند با توجه به میزان درد از استامینوفن و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن تا مسکنهای قویتر بر پایه اوپیات مانند کدئین و مورفین متغیر باشند.
اگر داروهای مسکنی که برایتان تجویز شده است موثر نیست، به تیم مراقبت خود اطلاع دهید. ممکن است نیاز به تجویز داروی قوی تری داشته باشید. یک دوره کوتاه رادیوتراپی نیز ممکن است در کنترل درد موثر باشد.
نارسایی کلیه
در برخی موارد سرطان دهانه رحم پیشرفته، تومور میتواند باعث تجمع ادرار داخل کلیهها (هیدرونفروز) شود که میتواند منجر به از دست رفتن بخشی یا تمام عملکرد کلیهها شود. این نارسایی کلیه نامیده میشود.
نارسایی کلیه می تواند طیف وسیعی از علائم را ایجاد کند، از جمله:
خستگی
تورم مچ پا، پاها یا دستها، ناشی از احتباس آب
تنگی نفس
احساس تهوع
درمانهای نارسایی کلیه مرتبط با سرطان دهانه رحم شامل تخلیه ادرار از کلیهها با استفاده از لولهای که از طریق پوست و به داخل هر کلیه وارد میشود، یا گشاد کردن حالب با قرار دادن یک لوله فلزی کوچک به نام استنت در داخل آنها میباشد.
لخته شدن خون
مشابه سایر سرطانها، سرطان دهانه رحم می تواند خون را «چسبنده تر» کند و بیشتر در معرض لخته شدن قرار دهد. استراحت در رختخواب بعد از جراحی و شیمی درمانی نیز میتواند خطر ایجاد لخته را افزایش دهد.
تومورهای بزرگ میتوانند به رگهای لگن فشار وارد کنند. این باعث کند شدن جریان خون و تشکیل لخته خون در پاها میشود.
علائم لخته شدن خون در پاها عبارتند از:
درد، تورم و حساسیت در یکی از پاها (معمولاً ساق پا)
گرم و قرمز شدن پوست ساق پا
در این موارد، نگرانی اصلی این است که لخته خون از رگ پا به ریهها برود و جریان خون را مسدود کند. این آمبولی ریه نامیده میشود و میتواند کشنده باشد.
لخته شدن خون در پاها معمولاً با ترکیبی از داروهای رقیق کننده خون مانند هپارین یا وارفارین و لباسهای فشاری برای کمک به جریان خون در اندام ها درمان میشود.
درمان ترومبوز ورید عمقی بیشتر بخوانید.
خونریزی
اگر سرطان به واژن، روده یا مثانه شما گسترش یابد، میتواند آسیب قابل توجهی ایجاد کند و منجر به خونریزی شود. خونریزی میتواند در واژن یا مقعد (رکتوم) رخ دهد، یا ممکن است هنگام ادرار کردن خون دفع کنید.
خونریزی جزئی را اغلب میتوان با استفاده از دارویی به نام ترانگزامیک اسید که باعث لخته شدن خون و متوقف شدن خونریزی میشود، درمان کرد. رادیوتراپی هم میتواند در کنترل خونریزی ناشی از سرطان بسیار موثر باشد.
خونریزی شدید ممکن است به طور موقت با استفاده از گاز برای بند آوردن خونریزی و بعداً با جراحی، رادیوتراپی یا قطع خونرسانی به دهانه رحم درمان شود.
فیستول
فیستول یک عارضه نادر اما ناراحت کننده سرطان دهانه رحم پیشرفته است.
در اکثر موارد مربوط به سرطان دهانه رحم، فیستول کانالی است که بین مثانه و واژن ایجاد می شود. این میتواند منجر به ترشح مداوم مایع از واژن شود. گاهی اوقات ممکن است فیستول بین واژن و رکتوم ایجاد شود.
معمولاً برای ترمیم فیستول جراحی مورد نیاز است، اگرچه اغلب در زنان مبتلا به سرطان دهانه رحم پیشرفته امکان پذیر نیست زیرا آنها معمولاً برای مقاومت در برابر اثرات جراحی بسیار ضعیف هستند.
در چنین مواردی، درمان اغلب شامل استفاده از داروها، کرمها و لوسیونها برای کاهش میزان ترشحات و محافظت از واژن و بافت اطراف آن در برابر آسیب و تحریک است.