چه اتفاقی میافتد - رادیوتراپی
چه اتفاقی میافتد
رادیوتراپی با توجه به شرایط شما میتواند به روشهای مختلفی انجام شود.
قبل از شروع درمان
تصمیم به درمان
اگر سرطان در شما تشخیص داده شود، تیمی از متخصصان از شما مراقبت خواهند کرد. تیم شما اگر فکر کنند رادیوتراپی بهترین گزینه برای شماست، آنرا توصیه میکند، اما تصمیم نهایی با شماست.
گرفتن این تصمیم میتواند دشوار باشد. شاید نوشتن لیستی از سوالات برای پرسیدن از تیم مراقبتی برایتان مفید باشد.
برای مثال، ممکن است بخواهید در مورد موضوعهای زیر از پزشک خود سوالاتی بپرسید:
هدف از درمان چیست - برای مثال، آیا برای درمان سرطان، تسکین علائم یا موثرتر کردن سایر درمانها استفاده میشود؟
عوارض جانبی احتمالی چیست و اینکه چه کاری میتوان برای پیشگیری یا کاهش آنها انجام داد؟
رادیوتراپی چقدر موثر است؟
آیا میتوان به جای آن درمانهای دیگری را امتحان کرد؟
اگر با توصیه تیم خود موافق باشید، زمانی که رضایت خود را برای درمان اعلام کردید، آنها شروع به برنامهریزی درمان شما خواهند کرد.
برنامه ریزی برای درمان
درمان شما با دقت برنامهریزی میشود تا اطمینان حاصل شود که بالاترین دوز ممکن به سرطان وارد شود و در عین حال تا حد امکان از آسیب به سلولهای سالم اطراف جلوگیری شود.
احتمالا یک سی تی اسکن خواهید داشت تا دقیقا مشخص شود که سرطان کجاست و چقدر بزرگ است.
پس از اسکن، ممکن است تعدادی علامت بسیار ریز با جوهر دائمی روی پوست شما ایجاد شود. این کار برای این است تا اطمینان حاصل شود که هر بار ناحیه مناسب به طور دقیق مورد هدف قرار میگیرد.
اگر در حال انجام رادیوتراپی برای سر، گردن، بازو یا پای خود هستید، یک ماسک یا قالب پلاستیکی برای شما ساخته میشود تا در طول درمان از آن استفاده کنید. علائم جوهر روی ماسک ایجاد میشود.
درمان
قبل از شروع درمان، تیم مراقبتی شما برنامهای را ایجاد میکند که موارد زیر را شرح دهد:
نوع رادیوتراپی که خواهید داشت
به چند جلسه درمانی نیاز دارید
هر چند وقت یکبار به درمان نیاز خواهید داشت
برخی از افراد هر هفته ۵ جلسه درمانی دارند (۱ درمان در روز٬ ۵ روز کاری در هفته، با استراحت در آخر هفته). اما گاهی اوقات ممکن است درمان بیش از یک بار در روز یا در آخر هفته انجام شود.
پزشک شما ممکن است هر دوز را «فرکشن» بنامد، اگرچه گاهی اوقات از اصطلاح «حضور» برای نشان دادن تعداد دفعات مراجعه به بیمارستان در طول درمان استفاده میشود.
اگر از رادیوتراپی برای کنترل علائم شما استفاده میشود، ممکن است تنها به یک جلسه نیاز داشته باشید.
رادیوتراپی چگونه انجام میشود
رادیوتراپی را میتوان به صورتهای زیر انجام داد:
رادیوتراپی خارجی - وقتی که یک دستگاه پرتوهایی از تابش را به سمت سرطان هدایت میکند.
یک ایمپلنت رادیواکتیو در داخل بدن شما در نزدیکی سرطان
یک مایع رادیواکتیوی که شما قورت میدهید یا تزریق می کنید
به طور مستقیم به تومور در حین جراحی (رادیوتراپی درون بافتی)
رادیوتراپی خارجی
در حین رادیوتراپی خارجی، شما روی یک میز دراز میکشید و یک دستگاه پرتوهایی از تابش را به سمت سرطان هدایت میکند.
اپراتور از بیرون اتاق دستگاه را کنترل میکند. اما شما را از طریق پنجره یا دوربین زیر نظر خواهند گرفت. در صورت نیاز به صحبت با فردی که شما را درمان میکند، یک سیستم ارتباط داخلی وجود دارد.
شما باید در طول درمان تا حد امکان بیحرکت بمانید. این روش معمولاً فقط چند دقیقه طول میکشد و کاملاً بدون درد است. شما معمولا پس از اتمام آن میتوانید به خانه بروید.
ایمپلنتهای رادیوتراپی (براکی تراپی)
ایمپلنتهای رادیواکتیو (سیمهای فلزی، دانهها یا لولهها) ممکن است برای درمان سرطان استفاده شوند. اینها در مناطقی از بدن استفاده میشوند که بتوان آنها را بدون جراحی داخل بدن قرار داد (مانند واژن).
گاهی اوقات برای قرار دادن ایمپلنت در نزدیکی سرطان از جراحی استفاده میشود.
مدت زمانی که ایمپلنت در بدن شما باقی می ماند متفاوت است. این میتواند چند دقیقه یا چند روز باشد. در برخی موارد، ممکن است ایمپلنتهای ریز به طور دائم در بدن باقی بمانند.
پرتو ناشی از ایمپلنتها بدون درد است، اما میتواند برای دیگران مضر باشد، بنابراین ممکن است نیاز باشد تا زمانی که ایمپلنت برداشته شود، چند روز در بیمارستان بستری شوید.
ایمپلنتهای دائمی برای افراد دیگر خطری ندارند زیرا مقدار بسیار کمی پرتو تولید میکنند که با گذشت زمان به تدریج کاهش مییابد.
اما ممکن است لازم باشد برای احتیاط از تماس نزدیک با کودکان و زنان باردار برای مدت کوتاهی اجتناب کنید. تیم مراقبت شما به شما اطلاع میدهد که چه کاری انجام دهید.
تزریق، کپسول یا نوشیدنیهای رادیوتراپی
برخی از انواع سرطان از جمله سرطان تیروئید و برخی از سرطانهای پروستات را میتوان با مایع رادیواکتیوی که قورت میدهید یا تزریق میکنید، درمان کرد.
ممکن است تا چند روز پس از انجام درمان، رادیواکتیو باشید، بنابراین احتمالاً باید برای احتیاط در بیمارستان بمانید تا میزان اشعه به سطح ایمن کاهش یابد.
ممکن است تیم درمان شما برای چند روز پس از رسیدن به خانه، توصیههایی را برای جلوگیری از به خطر انداختن دیگران به شما ارائه دهند.
رادیوتراپی درون بافتی
در این روش٬ رادیوتراپی به طور مستقیم به تومور در حین جراحی سرطان پستان داده میشود.
مشکلات حین درمان
بارداری و پیشگیری از بارداری
زنان باید در حین انجام رادیوتراپی از باردار شدن خودداری کنند، زیرا درمان ممکن است به جنین آسیب برساند.
به ندرت، ممکن است انجام رادیوتراپی در دوران بارداری امکان پذیر باشد. اما این بستگی به این دارد که کجای بدن شما تحت درمان قرار میگیرد.
از یک روش موث ر پیشگیری از بارداری مانند کاندوم استفاده کنید و اگر فکر میکنید باردار هستید، فوراً با تیم مراقبت خود تماس بگیرید.
گاهی اوقات به مردانی که تحت رادیوتراپی قرار میگیرند، توصیه میشود در طول درمان و احتمالاً چند ماه بعد از آن از روشهای پیشگیری از بارداری استفاده کنند.
عوارض جانبی
رادیوتراپی میتواند طیف وسیعی از عوارض جانبی را ایجاد کند.
درباره عوارض جانبی رادیوتراپی بیشتر بدانید.
تصمیمگیری برای قطع درمان
برخی از افراد تصمیم میگیرند که به دلیل عوارض جانبی، مزایای رادیوتراپی ارزش تحمل کیفیت پایین زندگی را ندارد.
اگر در طول درمان با مشکل مواجه هستید و در مورد ادامه دادن آن تردید دارید، صحبت با تیم مراقبتی شما مفید است.
تیم شما میتواند در مورد مزایای احتمالی ادامه درمان به شما مشاوره دهد، اما تصمیم نهایی برای ادامه یا قطع درمان با شماست.