top of page

Plagiocephaly brachycephaly

پلاژیوسفالی و براکی سفالی (سندرم سر صاف)

گاهی اوقات نوزادان در چند ماهگی دچار صافی سر می‌شوند که معمولاً به این دلیل است که زمان زیادی را به پشت دراز می‌کشند.

این عارضه به عنوان سندرم سر صاف شناخته می‌شود و ۲ نوع اصلی وجود دارد:

  • پلاژیوسفالی - سر از یک طرف صاف است و باعث می‌شود نامتقارن به نظر برسد. ممکن است گوش‌ها هم راستا نباشند و سر از بالا به شکل ذوزنقه به نظر برسد، همچنین گاهی اوقات پیشانی و صورت ممکن است در طرف صاف کمی برآمده باشد.

  • براکی‌ سفالی - پشت سر صاف می‌شود که باعث پهن شدن سر می‌شود و گاهی اوقات پیشانی بیرون می‌زند.


تصویر سرهای صاف. سر پلاژیوسفالی از یک طرف صاف است. پشت سر براکیسفالی پهن و صاف است.

این مشکلات کاملاً رایج هستند و از هر ۵ نوزاد ۱ نفر را در یک مقطع زمانی تحت تأثیر قرار می‌دهند.

در بیشتر موارد دلیلی برای نگرانی وجود ندارد، زیرا هیچ تاثیری بر مغز ندارند و شکل سر اغلب به خودی خود با گذشت زمان بهبود می‌یابد.

بچه شما هیچ گونه درد یا علائم دیگری یا هیچ مشکلی را در رشد عمومی خود تجربه نخواهد کرد.

چه چیزی باعث پلاژیوسفالی و براکی سفالی می‌شود؟

جمجمه از صفحات استخوانی تشکیل شده است که با افزایش سن کودک، تقویت شده و به هم می‌پیوندند.

جمجمه یک نوزاد هنوز نسبتاً نرم است و در صورت فشار مداوم روی قسمت خاصی از سر٬ شکل آن می‌تواند تغییر کند.

دلایلی که ممکن است این اتفاق بیفتد عبارتند از:

  • خوابیدن به پشت - پشت یا کنار سر نوزاد ممکن است به دلیل خوابیدن مداوم به پشت مسطح شود. اما مهم است که آنها این کار را برای کاهش خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) انجام دهند.

  • مشکلات در رحم - ممکن است قبل از تولد بر سر نوزاد فشار وارد شود اگر نوزاد در رحم فشرده شده باشد یا مایع آمنیوتیک کافی برای حفاظت وجود نداشته باشد.

  • تولد زودرس  - نوزادان نارس بیشتر در معرض ابتلا به سر صاف قرار دارند زیرا جمجمه آنها در زمان تولد نرم‌تر است و ممکن است در ابتدا ترجیح دهند سر خود را روی یک طرف قرار دهند زیرا هنوز قادر به حرکت دادن سر خود نیستند.

  • سفتی عضلات گردن - این می‌تواند مانع از چرخاندن سر نوزاد به سمت خاصی شود، به این معنی که یک طرف سر او تحت فشار بیشتری قرار می‌گیرد.

گاهی اوقات، سر مسطح می‌تواند ناشی از اتصال زودهنگام صفحات جمجمه باشد. این به عنوان کرانیوسینوستوز شناخته می‌شود.

چه زمانی مشاوره پزشکی دریافت کنید

اگر از شکل سر نوزاد خود نگران هستید یا فکر می‌کنید مشکلاتی در چرخاندن سر دارد، با مراقب بهداشتی یا پزشک عمومی خود صحبت کنید.

آنها می‌توانند سر نوزاد شما را معاینه کنند و پیشنهادهایی برای کمک به شما ارائه دهند.

سر کمی صاف معمولا دلیلی برای نگرانی نیست، اما بهتر است زودتر مشاوره بگیرید تا بتوانید اقداماتی برای جلوگیری از بدتر شدن آن انجام دهید.

شما چه کاری می‌توانید انجام دهید

شکل سر نوزاد شما باید به طور طبیعی با گذشت زمان و رشد جمجمه و شروع به حرکت دادن سر، غلت زدن و خزیدن بهبود یابد.

برای کاهش فشار روی قسمت صاف سر نوزاد خود:

  • در طول روز به او فرصت دهید تا روی شکم بخوابد - او را تشویق کنید تا در حین بازی موقعیت‌های جدید را امتحان کند، اما مطمئن شوید که همیشه به پشت بخوابد زیرا این برای او بی خطرتر است.

  • نوزاد خود را بین یک صندلی شیب دار، اسلینگ و یک سطح صاف  جا به جا کنید - این کار باعث می‌شود فشار ثابتی روی یک قسمت از سر او وجود نداشته باشد.

  • موقعیت اسباب بازی‌ها و وسایل سرگرم کننده را در تخت او تغییر دهید - این کار باعث می‌شود تا نوزاد شما تشویق شود سر خود را به سمت طرف صاف نشده بچرخاند.

  • سمتی را که نوزاد خود را هنگام شیردهی و حمل کردن نگه می‌دارید، عوض کنید.

  • زمان خوابیدن نوزاد خود را روی یک سطح صاف و سفت مانند صندلی ماشین و کالسکه کاهش دهید - سعی کنید در صورت امکان، از اسلینگ یا کریر جلویی استفاده کنید.

اگر نوزاد شما در چرخاندن سر خود مشکل دارد، فیزیوتراپی ممکن است به شل شدن و تقویت عضلات گردن او کمک کند. 

در صورت ابتلا به کرانیوسینوستوز ممکن است٬ به جراحی اصلاحی نیاز باشد.

درباره نحوه درمان کرانیوسینوستوز بیشتر بدانید

کلاه ایمنی، هدبند و تشک

کلاه و هدبندهایی با طراحی ویژه وجود دارد که برخی افراد ادعا می‌کنند می‌توانند به بهبود شکل جمجمه نوزاد در حین رشد کمک کنند.

این دستگاه‌ها به قسمت‌های «برآمده» جمجمه فشار وارد می‌کنند و فشار را از سایر قسمت‌ها را کاهش می‌دهند و به طور بالقوه اجازه رشد در نواحی صاف‌تر را می‌دهند.

درمان زمانی شروع می‌شود که جمجمه نوزاد هنوز نرم است، معمولاً در حدود ۵ یا ۶ ماهگی، و این وسیله به طور تقریباً مداوم (تا ۲۳ ساعت در روز) برای چند ماه استفاده می‌شود.

اما این کلاه‌ها و هدبندها معمولاً توصیه نمی‌شوند زیرا:

  • شواهد روشنی وجود ندارد که نشان دهد آنها اثربخش هستند

  • آنها اغلب باعث مشکلات پوستی مانند تحریک و راش می‌شوند.

  • آنها گران هستند 

  • نوزاد شما برای بررسی رشد سر و انجام تنظیمات لازم باید هر چند هفته یکبار تحت کنترل قرار گیرد.

  • آنها ممکن است برای نوزاد شما ناراحت کننده و آزاردهنده باشند.

بعضی از افراد از تشک‌های منحنی خاصی استفاده می‌کنند که به گونه‌ای طراحی شده‌اند که وزن سر نوزاد را روی ناحیه وسیع تری توزیع کنند تا فشار کمتری روی نقطه خاصی از جمجمه او وارد شود.

اینها ارزانتر از کلاه ایمنی و هدبند هستند، اما در حال حاضر فقط شواهد محدودی وجود دارد که نشان می‌دهد ممکن است مفید باشند.

آیا شکل سر بچه‌ام به حالت عادی باز می‌گردد؟

صاف شدن خفیف سر معمولاً با استفاده از اقدامات ساده توضیح داده شده در این صفحه بهبود می‌یابد، اگرچه ممکن است چند ماه طول بکشد تا متوجه بهبود شوید.

سر نوزاد شما ممکن است به شکل کاملاً ایده‌آل باز نگردد، اما در سن ۱ یا ۲ سالگی هر گونه صاف شدگی به سختی قابل توجه خواهد بود.

موارد شدیدتر نیز با گذشت زمان بهتر می‌شوند، اگرچه معمولاً مقداری صافی باقی می‌ماند.

ظاهر سر نوزاد شما با حرکت بیشتر و رشد موهای او بهبود خواهد یافت.

اینکه کودک در سن مدرسه مورد تمسخر قرار گیرد، بسیار نادر است.

اگر نگران بچه خود هستید، ممکن است استفاده از کلاه ایمنی یا هدبند را در نظر بگیرید، اما مشخص نیست که آیا این روش‌ها همیشه کارساز باشند.

همچنین باید ناراحتی، هزینه و مشکلات احتمالی را برای خود و فرزندتان در نظر بگیرید.

bottom of page