Hyperparathyroidism
پرکاری پاراتیروئید
پرکاری پاراتیروئید زمانی است که غدد پاراتیروئید (در گردن، نزدیک غده تیروئید) هورمون پاراتیروئید بیش از حد تولید می‌کنند.
چهار غده کوچک وجود دارد که این هورمون را می‌سازند که به بدن شما کمک می‌کند سطح کلسیم مورد نیاز خود را مدیریت کند.
اما اگر بیش از حد ساخته شود، می‌تواند باعث افزایش بیش از حد کلسیم خون شما شود (هیپرکلسمی).
اگر مقدار کلسیم خون شما زیاد باشد، در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به مشکلاتی شود.
علائم پرکاری پاراتیروئید
پرکاری پاراتیروئید افراد را به طور متفاوتی تحت تاثیر قرار می‌دهد. برخی از افراد علائم خفیف دارند یا علائمی ندارند، در حالی که برخی دیگر علائم زیادی دارند.
علائم ممکن است به سطح کلسیم خون مرتبط نباشد. برای مثال، برخی از افراد با سطح کلسیم کمی بالا ممکن است علائمی مشابه داشته باشند، در حالی که برخی دیگر با سطوح بالای کلسیم ممکن است علائم کمی داشته باشند یا اصلاً علائمی نداشته باشند.
ممکن است تشخیص بیماری به دلیل عدم وجود علائم یا مبهم بودن آن‌ها مانند احساس خستگی و تصور شدن به عنوان بیماری دیگری، به تعویق بیفتد یا اصلا تشخیص انجام نشود.
علائم احتمالی هیپرپاراتیروئیدیسم عبارتند از:
خستگی
احساس تشنگی و ادرار زیاد
احساس تهوع و بی اشتهایی
ضعف عضلانی
درد شکم
عدم تمرکز
سردرگ می خفیف
علائم هیپرکلسمی
اگر پرکاری پاراتیروئید درمان نشود، می‌تواند منجر به افزایش سطح کلسیم خون (هیپرکلسمی) شود که ممکن است باعث این عوارض شود:
استفراغ
خواب آلودگی
سردرگمی
گرفتگی عضلانی
درد یا حساسیت استخوانی
درد مفاصل
ضربان قلب نامنظم
هیپرکلسیمی همچنین می‌تواند عوارض دیگری ایجاد کند، از جمله:
پوکی استخوان و شکستگی استخوان
سنگ کلیه و گرفتگی و آسیب یا نارسایی کلیه
پانکراتیت (التهاب پانکراس)
در موارد بسیار شدید پرکاری پاراتیروئید، سطوح بالای کلسیم می‌تواند منجر به نارسایی سریع کلیه، از دست دادن هوشیاری، کما یا ناهنجاری‌های خطرناک ریتم قلب شود.
اما پرکاری پاراتیروئید معمولاً در مراحل اولیه تشخیص داده می‌شود و این عوارض بسیار نادر هستند.
تشخیص پرکاری پاراتیروئید
تشخیص زودهنگام پرکاری پاراتیروئید بسیار مهم است. بدون درمان، ممکن است به تدریج بدتر شود و ممکن است منجر به عوارض شود.
اما در بیشتر موارد، این وضعیت خفیف تا متوسط است و برای سال‌ها پایدار می‌ماند.
پرکاری پاراتیروئید پس از آزمایش خون تشخیص داده می‌شود که نشان می‌دهد در خون شما:
مقدار زیادی هورمون پاراتیروئید وجود دارد
مقدار زیادی کلسیم و اغلب مقدار کمی فسفر وجود دارد
اسکن دگزا (DEXA) (اسکن تراکم استخوان با اشعه ایکس) می‌تواند به تشخیص از دست دادن استخوان، شکستگی یا نرم شدن استخوان کمک کند و ممکن است اشعه ایکس، سی تی اسکن یا سونوگرافی٬ رسوبات کلسیم یا سنگ کلیه را نشان دهد.
انواع پرکاری پاراتیروئید
سه نوع هیپرپاراتیروئیدیسم (پرکاری پاراتیروئید) وجود دارد.
پرکاری پاراتیروئید اولیه - زمانی که مشکلی در خود غده پاراتیروئید وجود داشته باشد که معمولاً یک تومور خوش خیم (غیر سرطانی) است.
پرکاری پاراتیروئید ثانویه - زمانی است که غدد پاراتیروئید مشکلی ندارند اما شرایطی مانند نارسایی کلیه باعث کاهش سطح کلسیم شده و بدن را وادار می‌کند تا با تولید هورمون پاراتیروئید اضافی واکنش نشان دهد.
پرکاری پاراتیروئید ثالثیه - زمانی است که پرکاری پاراتیروئید ثانویه طولانی مدت٬ مانند پرکاری پاراتیروئید اولیه رفتار می‌کند.
پرکاری پاراتیروئید ثالثیه اغلب با نارسایی کلیوی بسیار پیشرفته (معمولا نیازمند دیالیز) همراه است.
افراد مبتلا به پرکاری پاراتیروئید ثالثیه تقریباً همیشه تحت مراقبت متخصصان کلیه هستند.
علل پرکاری پاراتیروئید اولیه
در ۴ مورد از ۵ مورد، پرکاری پاراتیروئید اولیه توسط یک تومور غیر سرطانی به نام آدنوم در یکی از غدد پاراتیروئید ایجاد می‌شود.
در مورد کمتر شایع، پرکاری پاراتیروئید اولیه به این دلیل اتفاق می‌افتد که ۲ یا چند غده پاراتیروئید بزرگ شوند (هیپرپلازی).
به ندرت، پرکاری پاراتیروئید اولیه می‌تواند ناشی از سرطان غده پاراتیرو ئید باشد.
احتمال ابتلای زنان به پرکاری پاراتیروئید اولیه بیشتر از مردان است و اکثر افراد مبتلا به آن بالای ۶۰ سال سن دارند.
درمان پرکاری پاراتیروئید اولیه
جراحی برای برداشتن غده پاراتیروئید معمولاً تنها راه درمان پرکاری پاراتیروئید اولیه است.
اگر سطح کلسیم خون شما بسیار بالا است، ممکن است در صورت از دست دادن مایعات زیاد (کم آبی بدن) نیاز به بستری فوری در بیمارستان داشته باشید. ممکن است نیاز به دریافت مایعات از طریق سرم داخل وریدی داشته باشید.
همچنین ممکن است دارویی به نام بیس فسفونات برای کاهش کلسیم تجویز شود. اینها فقط به عنوان یک درمان کوتاه مدت استفاده می‌شوند. پس از تثبیت سطح کلسیم به عمل جراحی نیاز خواهد بود.
برای افرادی که قادر به جراحی نیستند - مثلا به دلیل سایر شرایط پزشکی یا ضعف جسمانی - ممکن است از قرصی به نام سیناکلست برای کمک به کنترل بیماری استفاده شود.
مطمئن شوید که یک رژیم غذایی سالم و متعادل دارید.
لازم نیست به طور کلی از مصرف کلسیم پرهیز کنید. کمبود کلسیم در رژیم غذایی به احتمال زیاد منجر به از دست دادن کلسیم از اسکلت شما شده و این منجر به پوکی استخوان می‌شود.
اما باید از رژیم غذایی پر کلسیم خودداری کنید و برای جلوگیری از کم آبی بدن، آب زیادی بنوشید.
از داروهایی مانند دیورتیک‌های تیازید (قرص‌های آبی که معمولاً برای درمان فشار خون استفاده می‌شود) باید پرهیز شود زیرا می‌توانند باعث کم‌آبی بدن و افزایش سطح کلسیم شوند.
درمان پرکاری پاراتیروئید ثانویه
درمان پرکاری پاراتیروئید ثانویه به علت اصلی بستگی دارد.
کمبود ویتامین D شایع‌ترین علت است و می‌توان آن را با مصرف ویتامین D خوراکی (کوله کلسیفرول) اصلاح کرد.
یکی دیگر از علل شایع٬ بیماری کلیه است.
درمان پرکاری پاراتیروئید ثالثیه
درمان اصلی پرکاری پاراتیروئید ثالثیه معمولاً جراحی است که در نارسایی بسیار پیشرفته کلیه رخ می‌دهد.