کما

کما وضعیتی از بی‌هوشی است که در آن فرد بی‌پاسخ است و نمی‌توان او را بیدار کرد.

این می‌تواند در اثر آسیب به مغز، مانند آسیب شدید سر یا سکته مغزی ایجاد شود. کما همچنین می‌تواند در اثر مسمومیت شدید با الکل یا مسمومیت با الکل غیر استاندارد و سمی (متانول)٬ عفونت مغزی (آنسفالیت) ایجاد شود.

افراد مبتلا به دیابت در صورت کاهش ناگهانی قند خون (هیپوگلیسمی) یا افزایش شدید قند خون (هیپرگلیسمی) ممکن است دچار کما شوند.

اگر دوست یا عزیزی دارید که در کما است، ممکن است اطلاعات زیر برای شما مفید باشد.

کما چیست؟

فردی که در کما است بیهوش است و فعالیت مغزی کمی دارد. ایشان زنده است اما نمی‌توان او را از خواب بیدار کرد و هیچ نشانه‌ای از آگاهی نشان نمی‌دهد.

چشم‌های فرد بسته خواهد بود و به نظر می‌رسد که نسبت به محیط اطراف خود بی‌تفاوت است. ایشان معمولاً به صدا یا درد پاسخ نمی‌دهد یا نمی‌تواند به صورت داوطلبانه ارتباط برقرار کند یا حرکت کند، و رفلکس‌های اولیه مانند سرفه و بلع بسیار کاهش می‌یابد.

فرد ممکن است بتواند به تنهایی نفس بکشد، اگرچه برخی از افراد برای کمک به تنفس به دستگاه نیاز دارند.

با گذشت زمان، فرد ممکن است به تدریج هوشیاری خود را به دست آورد و هوشیارتر شود. برخی از افراد پس از چند هفته از خواب بیدار می‌شوند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به حالت نباتی یا حداقل هوشیاری بروند. در مورد اختلالات هوشیاری بیشتر بخوانید.

مراقبت و نظارت بر فردی که در کما است

پزشکان سطح هوشیاری فرد را با استفاده از ابزاری به نام مقیاس کمای گلاسکو (لینک به یک وبسایت دیگر می‌رود که به زبان انگلیسی است) ارزیابی می‌کنند. این سطح به طور مداوم برای علائم بهبود یا بدتر شدن تحت نظارت است. مقیاس کما گلاسگو سه چیز را ارزیابی می‌کند:

• باز کردن چشم - نمره ۱ به معنای باز نشدن چشم و ۴ به معنای باز شدن خود به خودی چشم‌ها است

• پاسخ کلامی به یک فرمان - نمره ۱ به معنای عدم پاسخگویی و ۵ به معنای هوشیار و صحبت کردن است

• حرکات ارادی در پاسخ به یک فرمان - نمره ۱ به معنای عدم پاسخگویی و ۶ به معنای اطاعت از دستورات است

بیشتر افراد در کما نمره کلی ۸ یا کمتر خواهند داشت. نمره پایین‌تر ممکن است به این معنی باشد که فرد آسیب مغزی شدیدتری دیده است و ممکن است احتمال بهبودی کمتر باشد.

در کوتاه مدت، فردی که در کما است به طور معمول در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) تحت مراقبت قرار می‌گیرد. درمان شامل اطمینان از پایدار بودن وضعیت او و حمایت از عملکردهای بدن مانند تنفس و فشار خون در حین درمان علت اصلی است.

در طولانی مدت، پرسنل مراقبت‌های بهداشتی درمان حمایتی را در بخش بیمارستان ارائه خواهند داد. این می‌تواند شامل تامین تغذیه، تلاش برای پیشگیری از عفونت، جابه‌جایی منظم فرد برای جلوگیری از ایجاد زخم بستر و ورزش ملایم مفاصل برای جلوگیری از سفت شدن آن‌ها باشد.

به عنوان یک بازدید کننده چه کاری می‌توانید انجام دهید

تجربه قرار گرفتن در کما از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برخی از افراد احساس می‌کنند می‌توانند وقایعی را که در دوران کما در اطرافشان اتفاق افتاده به یاد بیاورند، در حالی که برخی دیگر این کار را نمی‌کنند.

برخی از افراد گزارش داده‌اند که هنگام بیرون آمدن از کما، حضور یک عزیز به آن‌ها اطمینان خاطر می‌دهد.

هنگام ملاقات با دوست یا عزیزی که در کما است، ممکن است این توصیه‌ها برای شما مفید باشد:

• هنگام ورود خود را معرفی کنید

• با ایشان مطابق معمول و مثل همیشه رفتار کنید و در مورد روز خود با او حرف بزنید. توجه داشته باشید که هر چیزی که جلوی او بگویید ممکن است شنیده شود

• عشق و حمایت خود را به او نشان دهید - حتی فقط نشستن و گرفتن دست یا نوازش پوست او می‌تواند بسیار آرامش‌بخش باشد

تحقیقات همچنین نشان داده است که تحریک حواس اصلی - لمس، شنوایی، بینایی و بویایی - می‌تواند به طور بالقوه به بهبود فردی که از کما خارج می‌شود کمک کند. روی احساسات خوشایند تمرکز کنید.

علاوه بر صحبت کردن با فرد و گرفتن دست او، ممکن است بخواهید موسیقی مورد علاقه او را از طریق هدفون پخش کنید، گل در اتاق او بگذارید یا عطر مورد علاقه او را اسپری کنید.

بهبودی از کما

کما معمولاً فقط چند هفته طول می‌کشد، که در طول آن فرد ممکن است شروع به بیدار شدن تدریجی و به دست آوردن هوشیاری کند یا به حالت دیگری از بی‌هوشی به نام حالت نباتی یا حداقل هوشیاری تبدیل شود.

• حالت نباتی - که در آن شخص بیدار است اما هیچ نشانه‌ای از آگاهی از محیط اطراف یا خود نشان نمی‌دهد

• حالت حداقل هوشیاری - که در آن فرد آگاهی محدودی دارد که می‌آید و می‌رود

برخی از افراد ممکن است به تدریج از این حالات بهبود پیدا کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است تا سال‌ها بهبود نیابند. برای اطلاعات بیشتر در مورد این شرایط به صفحه اختلالات هوشیاری مراجعه کنید.

 افرادی که از کما بیدار می‌شوند معمولاً به تدریج به حالت هوشیاری باز می‌گردند. آنها ممکن است در ابتدا بسیار مضطرب و گیج باشند.

برخی افراد به طور کامل بهبود می‌یابند و به هیچ وجه تحت تأثیر کما قرار نمی‌گیرند. دیگران ممکن است به دلیل آسیب به مغز دچار ناتوانی شوند. آنها ممکن است به فیزیوتراپی، کاردرمانی و ارزیابی و حمایت روان‌شناختی در طی دوره‌ی توانبخشی نیاز داشته باشند و ممکن است تا پایان عمر به مراقبت نیاز داشته باشند.

شانس بهبودی فرد از کما تا حد زیادی به شدت و علت آسیب مغزی، سن و مدت زمان کما بستگی دارد. اما پیش‌بینی دقیق اینکه آیا فرد در نهایت بهبود خواهد یافت، کما چه مدت طول خواهد کشید و آیا مشکلات بلندمدتی خواهد داشت یا خیر، غیرممکن است.