هیدروسفالی
هیدروسفالی تجمع مایع در مغز است. مایع اضافی به مغز فشار وارد میکند که میتواند به آن آسیب برساند.
در صورت عدم درمان، هیدروسفالی میتواند کشنده باشد.
علائم هیدروسفالی
آسیب به مغز ناشی از هیدروسفالی میتواند طیف وسیعی از علائم را ایجاد کند، از جمله:
سردرد
استفراغ
تاری دید
مشکل در راه رفتن
انواع مختلف هیدروسفالی میتواند علائم خاصی ایجاد کند.
درباره علائم هیدروسفالی بیشتر بخوانید.
انواع هیدروسفالی
۳ نوع اصلی هیدروسفالی وجود دارد:
هیدروسفالی مادرزادی - هیدروسفالی که هنگام تولد وجود دارد
هیدروسفالی اکتسابی - هیدروسفالی که پس از تولد ایجاد میشود
هیدروسفالی با فشار طبیعی - معمولاً فقط در افراد مسن ایجاد میشود
هیدروسفالی مادرزادی
هیدروسفالی مادرزادی زمانی است که نوزاد با مایعات اضافی در مغز خود متولد میشود.
این میتواند ناشی از یک بیماری مانند اسپینا بیفیدا یا عفونتی باشد که مادر در دوران بارداری به آن دچار میشود، مانند اوریون یا سرخجه.
بسیاری از نوزادانی که با هیدروسفالی متولد میشوند (هیدروسفالی مادرزادی)، دچار آسیب دائمی مغزی میشوند.
این آسیب میتواند چندین عارضه طولانی مدت ایجاد کند، مانند:
مشکلات گفتاری
مشکلات حافظه
بازه توجه کوتاه
مشکلات در مهارتهای سازمانی
مشکلات بینایی، مانند انجراف چشم (لوچی) و از دست دادن بینایی
مشکلات هماهنگی جمسی
اگر بچه شما دچار ناتوانیهای یادگیری باشد، برای اطمینان از برآورده شدن نیازهایش، به حمایت بیشتری از مهد کودک یا مدرسه خود نیاز دارد.
هیدروسفالی که در کودکان یا بزرگسالان ایجاد میشود
هیدروسفالی اکتسابی میتواند کودکان یا بزرگسالان را تحت تاثیر قرار دهد. این عارضه معمولاً پس از یک بیماری یا آسیب ایجاد میشود.
به عنوان مثال، ممکن است پس از یک آسیب جدی به سر یا به عنوان عارضهای از یک بیماری پزشکی مانند تومور مغزی رخ دهد.
هیدروسفالی با فشار طبیعی (NPH)
هیدروسفالی با فشار طبیعی (NPH) یک بیماری ناشایع و ناشناخته است که اغلب افراد بالای ۶۰ سال را تحت تاثیر قرار میدهد.
گاهی اوقات ممکن است پس از آسیب یا سکته مغزی ایجاد شود، اما در بیشتر موارد علت آن ناشناخته است.
مشکلات حرکتی، زوال عقل و بیاختیاری ادرار از علائم اصلی هیدروسفالی با فشار طبیعی هستند. اما از آنجایی که این علائم به تدریج رخ میدهند و شبیه علائم سایر بیماریهای شایعتر مانند بیماری آلزایمر هستند، تشخیص هیدروسفالی با فشار طبیعی میتواند دشوار باشد.
تشخیص هیدروسفالی
اسکنهای مغز مانند سی تی اسکن و اسکن ام آر آی میتوانند برای تشخیص هیدروسفالی مادرزادی و اکتسابی استفاده شوند.
برای کمک به تشخیص هیدروسفالی با فشار طبیعی (NPH) از یک چک لیست استفاده می شود. به عنوان مثال، نحوه راه رفتن شما، توانایی ذهنی شما و علائمی که کنترل مثانه شما را تحت تأثیر قرار میدهند ارزیابی خواهند شد.
تشخیص صحیح هیدروسفالی با فشار طبیعی (NPH) بسیار مهم است زیرا برخلاف بیماری آلزایمر، علائم را میتوان با درمان تسکین داد.
درباره تشخیص هیدروسفالی بیشتر بخوانید.
درمان هیدروسفالی
هیدروسفالی معمولاً با استفاده از یک لوله نازک (شانت) که با جراحی در مغز کاشته میشود و مایع اضافی را تخلیه میکند، درمان میشود.
ونتریکولوستومی آندوسکوپیک بطن سوم (ETV) گاهی اوقات میتواند به عنوان جایگزینی برای جراحی شانت استفاده شود.
در طول این روش، سوراخی در کف مغز ایجاد میشود تا مایع مغزی نخاعی (CSF) به دام افتاده بتواند از آنجا خارج شود و در سطح مغز جذب شود.
درباره نحوه درمان هیدروسفالی بیشتر بخوانید.
عوارض بعد از جراحی
جراحی مورد استفاده برای درمان هیدروسفالی گاهی اوقات میتواند عوارضی ایجاد کند. مثلاً شانت ممکن است مسدود یا عفونی شود.
قبل از جراحی، جراح شما باید در مورد عوارض احتمالی با شما صحبت کند.
درباره عوارض جراحی هیدروسفالی بیشتر بخوانید.
چه چیزی باعث هیدروسفالی میشود؟
در گذشته از هیدروسفالی به عنوان «آب آوردن مغز» یاد میشد. با این حال، مغز توسط آب احاطه نشده است، بلکه توسط مایعی به نام مایع مغزی نخاعی (CSF) احاطه شده است.
مایع مغزی نخاعی دارای ۳ عملکرد مهم است:
از مغز در برابر آسیب محافظت میکند
مواد زائد را از مغز خارج میکند
مواد مغذی مورد نیاز مغز برای عملکرد صحیح را فراهم میکند
مغز به طور مداوم مایع مغزی نخاعی (CSF) جدید تولید میکند (حدود نیم لیتر در روز)، در حالی که مایع قدیمی از مغز آزاد شده و به رگهای خونی جذب میشود.
اما اگر این فرآیند قطع شود، مقدار مایع مغزی نخاعی میتواند به سرعت افزایش یابد و باعث فشار در مغز شود.
درباره علل هیدروسفالی بیشتر بخوانید.
کمک و پشتیبانی
اگر کودکی مبتلا به هیدروسفالی دارید، یا اگر خودتان به این بیماری مبتلا شدهاید، ممکن است صحبت با سایر افراد مبتلا به هیدروسفالی برایتان مفید باشد.