Amputation
قطع عضو
قطع عضو عبارت است از برداشتن قسمتی از بدن مانند دست یا پا بوسیله عمل جراحی.
همه این مطلب به طور خلاصه: |
|
اگر شما، یکی از دوستان یا یکی از اعضای خانواده‌تان، اخیراً عضوی از بدنتان قطع شده یا ممکن است که قطع عضو داشته باشید، این موضوع ممکن است مفید باشد.
چرا ممکن است به قطع عضو نیاز باشد
قطع عضو ممکن است به دلایل زیادی مورد نیاز باشد، از جمله اگر:
یک عفونت شدید در اندام خود دارید
عضوی از بدن شما تحت تأثیر قانقاریا قرار گرفته است (که اغلب به دلیل بیماری عروق محیطی ایجاد می‌شود)
دیابت دارید
آسیب جدی به اندام شما وارد شده است، مانند له شدن یا زخم ناشی از انفجار
اندام شما تغییر شکل داده است و حرکت و عملکرد محدودی دارد
ارزیابی قبل از جراحی
قبل از عمل جراحی برای شناسایی مناسب‌ترین نوع قطع عضو و هر عاملی که ممکن است بر توانبخشی شما تأثیر بگذارد، به طور کامل مورد ارزیابی قرار می‌گیرید٬ مگر اینکه نیاز به قطع عضو اورژانسی داشته باشید.
این ارزیابی احتمالاً شامل یک معاینه پزشکی کامل برای بررسی وضعیت فیزیکی شما، مانند س یستم قلبی عروقی (قلب، خون و عروق خونی) و سیستم تنفسی شما (ریه‌ها و مجاری تنفسی) است.
پزشک همچنین وضعیت و عملکرد اندام سالم شما را بررسی خواهد کرد. برداشتن یک اندام می‌تواند فشار اضافی بر اندام باقی مانده وارد کند، بنابراین مراقبت از اندام سالم بسیار مهم است.
همچنین ممکن است شامل یک ارزیابی روانشناختی باشد تا تعیین کند چگونه با تأثیرات روانی و عاطفی قطع عضو کنار می‌آیید و اینکه آیا به حمایت بیشتری نیاز دارید یا خیر.
با توجه به سیستم خدمات اجتماعی و بهداشت و درمان محل زندگی شما٬ ممکن است یک ارزیابی از محیط خانه، محل کار و اجتماعی شما وجود داشته باشد تا بررسی شود که آیا تغییراتی برای کمک به شما برای کنار آمدن با قطع عضو نیاز است یا خیر.
همچنین ممکن است به یک فیزیوتراپیست معرفی شوید که در مراقبت های بعد از عمل شما مشارکت خواهد داشت. یک متخصص پروتز (متخصص اندام مصنوعی) در مورد نوع و عملکرد اندام مصنوعی یا سایر وسایل موجود به شما مشاوره می‌دهد.
اگر در حال برنامه‌ریزی برای انجام قطع عضو هستید، ممکن است صحبت با فردی که نوع مشابهی از قطع عضو داشته است برایتان آرامش بخش باشد. یکی از اعضای تیم مراقبت شما ممکن است بتواند این کار را ترتیب دهد.
نحوه انجام قطع عضو
قطع عضو را می‌توان تحت بی هوشی عمومی یا با استفاده از بی‌حسی اپیدورال یا بی حسی نخاعی (هر دو مورد نیمه پایینی بدن را بی‌حس می‌کنند) انجام داد. انتخاب بی‌حسی می‌تواند به این بستگی داشته باشد که کدام قسمت از بدن شما قطع می‌شود.
بیشتر قطع عضوها شامل برداشتن بخشی از اندام به جای کل اندام می‌شود.
هنگامی که قسمتی از اندام قطع شد، می‌توان از تکنیک‌های اضافی برای کمک به بهبود عملکرد قسمت باقی مانده اندام و کاهش خطر عوارض استفاده کرد.
اینها شامل کوتاه کردن و صاف کردن استخوان در بخش باقیمانده اندام است تا با بافت نرم و ماهیچه پوشانده شود. سپس جراح٬ عضله را به استخوان‌ها بخیه می‌زند تا به تقویت بخش باقی مانده کمک کند (تکنیکی به نام میودزیس).
پس از قطع عضو، زخم شما با بخیه بسته می‌شود. با بانداژ پوشانده می‌شود و ممکن است یک لوله زیر پوست شما قرار داده شود تا مایع اضافی تخلیه شود. بانداژ معمولاً باید چند روز در جای خود بماند تا خطر عفونت کاهش یابد.
بهبودی بعد از قطع عضو
پس از جراحی، ممکن است چند روز اول برای بهبودی در بخش بستری شوید و به شما اکسیژن از طریق ماسک و مایعات از طریق سرم تزریقی داده شود.
ممکن است یک لوله کوچک انعطاف‌پذیر (سوند ادراری) در حین جراحی در مثانه شما قرار داده شود تا ادرار را تخلیه کند. این بدان معناست که در چند روز اول پس از عمل نیازی به بلند شدن از رختخواب برای رفتن به توالت نخواهید داشت. ممکن است به شما یک توالت متحرک داده شود تا بتوانید بدون اینکه از تخت بلند شوید، مدفوع کنید.
محل عمل ممکن است دردناک باشد، بنابراین در صورت نیاز به شما مسکن داده می‌شود. اگر مسکن‌ها موثر نبودند، به یکی از اعضای تیم مراقبتی خود بگویید، زیرا ممکن است به دوز بالاتر یا مسکن قوی‌تر نیاز داشته باشید.
فیزیوتراپیست تمریناتی را به شما آموزش می‌دهد که به جلوگیری از لخته شدن خون و بهبود جریان خون شما در دوران نقاهت در بیمارستان کمک می‌کند.
لباس‌های فشاری
بعد از عمل جراحی متوجه تورم (ادم) در ناحیه قطع شده خواهید شد. این امر طبیعی است و ممکن است پس از مرخص شدن شما نیز ادامه داشته باشد.
استفاده از یک لباس فشاری به تورم و شکل ناحیه قطع عضو کمک می‌کند. همچنین ممکن است درد فانتوم (دردی که به نظر می‌رسد از اندام از دست رفته شما می‌آید) را کاهش دهد و به حمایت از اندام کمک کند.
پس از بهبود زخم، به شما یک لباس فشاری داده می‌شود. باید هر روز پوشیده شود، اما در هنگام خواب درآورده شود. باید حداقل ۲ لباس به شما داده شود که باید به طور مرتب شسته شوند.
توانبخشی
توانبخشی فیزیکی بخش مهمی از روند بهبودی است. این می‌تواند یک فرآیند طولانی، دشوار و خسته کننده باشد، اما مهم است که پشتکار داشته باشید. پس از توانبخشی، ممکن است بتوانید به کار و فعالیت‌های دیگر بازگردید.
برنامه توانبخشی شما متناسب با نیازهای فردی شما خواهد بود و هدف آن این است که به شما اجازه دهد تا حد امکان فعالیت‌های عادی خود را انجام دهید.
شما از نزدیک با فیزیوتراپیست‌ها و کاردرمانگران کار خواهید کرد که با شما در مورد آنچه می‌خواهید از توانبخشی به دست آورید صحبت خواهند کرد تا بتوان برخی از اهداف واقع بینانه را تعیین کرد.
برنامه توانبخشی شما معمولاً از روز بعد از عمل شروع می‌شود. ممکن است با تمرینات ساده‌ای شروع شود که می‌توانید در حالت درازکش یا نشسته انجام دهید. اگر پای شما قطع شده، تشویق می‌شوید که در اسرع وقت با استفاده از ویلچر حرکت کنید.
همچنین به شما «تکنیک‌های انتقال» آموزش داده می‌شود که به شما کمک می‌کند راحت‌تر حرکت کنید، مانند نحوه نشستن بر روی صندلی چرخدار از تخت.
هنگامی که زخم شما شروع به بهبودی کرد، ممکن است با یک فیزیوتراپ در بیمارستان درمورد یک برنامه ورزشی صحبت کنید تا به شما کمک کند تحرک و قدرت عضلانی خود را حفظ کنید.
اگر اندام مصنوعی نصب کرده‌اید، فیزیوتراپیست شما نحوه استفاده از آن را به شما آموزش می‌دهد. به عنوان مثال نحوه راه رفتن روی پای مصنوعی یا گرفتن با دست مصنوعی.
رفتن به خانه و پیگیری
مدت زمانی که طول می‌کشد تا آماده رفتن به خانه شوید به نوع قطع عضو و وضعیت کلی سلامتی شما بستگی دارد.
قبل از ترخیص از بیمارستان، یک کاردرمانگر ممکن است ترتیبی دهد که شما را در خانه ملاقات کند تا ببیند که آیا خانه شما نیاز به سازگاری برای دسترسی بیشتر دارد یا خیر.
برای مثال، ممکن است به یک رمپ ویلچر یا بالابر پله نیاز داشته باشید. در صورت نیاز به این نوع اصلاحات، شاید بتوانید از سازمان‌های خدمات اجتماعی و خیریه‌های محلی٬ خدماتی دریافت کنید.
درباره وسایل کمکی راه رفتن، ویلچرها و اسکوترهای حرکتی بیشتر بیاموزید.
اگر پای شما قطع شده باشد، ممکن است به شما یک ویلچر داده شود تا به شما در رفت و آمد کمک کند.
احتمالاً چند هفته پس از ترک بیمارستان به یک قرار ملاقات پیگیری نیاز خواهید داشت تا در مورد نحوه کنار آمدن با زندگی در خانه و اینکه آیا به کمک، حمایت یا تجهیزات اضافی نیاز دارید صحبت کنید.
در قرار ملاقات خود ممکن است جزئیات گروه حمایت از افراد قطع عضو نزدیک خود را دریافت کنید که از متخصصان مراقبت‌های بهداشتی و افرادی که با قطع عضو زندگی می‌کنند تشکیل شده است.
اندام‌های مصنوعی
پس از قطع عضو، ممکن است بتوانید یک اندام مصنوعی نصب کنید.
اندام‌های مصنوعی برای همه کسانی که قطع عضو شده‌اند مناسب نیست زیرا نیاز به یک دوره فیزیوتراپی و توانبخشی گسترده است.
تنظیم زندگی با اندام مصنوعی انرژی قابل توجهی می‌طلبد زیرا باید از دست دادن عضله و استخوان در اندام قطع شده را جبران کنید.
به همین دلیل، افراد ضعیف یا افرادی که دارای بیماری جدی مانند بیماری قلبی هستند ممکن است برای اندام مصنوعی مناسب نباشند.
اگر بتوانید اندام مصنوعی داشته باشد، نوع اندامی که برای شما توصیه می‌شود به این موارد بستگی دارد:
نوع قطع عضوی که داشتید
مقدار قدرت عضلانی در بخش باقیمانده اندام
سلامت عمومی شما
کارهایی که انتظار می‌رود اندام مصنوعی انجام دهد
اینکه آیا می‌خواهید اندام تا حد امکان واقعی به نظر برسد یا بیشتر نگران عملکرد هستید
اگر تصور شود که تحمل فشار ناشی از استفاده از اندام مصنوعی برای شما دشوار است، ممکن است یک اندام مصنوعی زیبایی توصیه شود. این اندامی است که شبیه اندام واقعی است اما مانند اندام مصنوعی قابل استفاده نیست.
ممکن است یک اندام مصنوعی داشته باشید که هم از نظر فیزیک ی واقعی و هم کاربردی باشد. اما ممکن است مجبور شوید بین کارایی و زیبایی یکی را انتخاب کنید.
آماده سازی برای نصب اندام مصنوعی
اگر اندام مصنوعی برای شما مناسب باشد، برنامه‌ای از فعالیت‌ها را در حالی که هنوز در بیمارستان هستید برای آماده‌سازی پروتز شروع خواهید کرد.
قبل از نصب اندام مصنوعی، ممکن است پوست روی قطع عضو شما بی‌حس شود (به نام حساسیت زدایی). این باعث می‌شود پروتز راحت‌تر پوشیده شود.
حساسیت زدایی پوست شامل این موارد است:
ضربه زدن ملایم به پوست با یک پارچه
استفاده از بانداژهای فشاری برای کمک به کاهش تورم و جلوگیری از تجمع مایع داخل و اطراف قطع عضو
مالیدن و کشیدن پوست اطراف استخوان برای جلوگیری از ایجاد جای زخم بیش از حد
فیزیوتراپیست شما تمرین‌هایی را به شما آموزش می‌دهد تا عضلات اندام باقی مانده شما را تقویت کند و سطح انرژی عمومی شما را بهبود بخشد، بنابراین می‌توانید با تقاضای اندام مصنوعی بهتر کنار بیایید.
با توجه به آنچه در محل زندگی شما موجود است، ممکن است چندین هفته طول بکشد تا اولین قرار ملاقات خود را با متخصص پروتز بگیرید.
مراقبت از ناحیه‌ی قطع عضو شده
تمیز نگه داشتن پوست روی سطح ناحیه‌ی قطع عضو شده برای کاهش خطر تحریک یا عفونی شدن آن بسیار مهم است.
حداقل یک بار در روز (بیشتر در هوای گرم) به آرامی ناحیه قطع شده خود را با صابون بدون عطر ملایم و آب گرم بشویید و با دقت خشک کنید.
اگر اندام مصنوعی دارید، باید به طور مرتب سوکت را با استفاده از صابون و آب گرم تمیز کنید.
اگر در وان حمام می‌کنید، از گذاشتن ناحیه‌ی قطع شده برای مدت طولانی در آب پرهیز کنید زیرا آب پوست روی قطع عضو شما را نرم می‌کند و آن را مستعد آسیب می‌کند.
اگر پوست شما خشک شد، قبل از خوابیدن یا زمانی که پروتز خود را نپوشیدید از کرم مرطوب کننده بدون عطر استفاده کنید.
برخی از افراد متوجه می شوند پوشیدن یک یا چند جوراب در اطراف ناحیه قطع شده به جذب عرق و کاهش تحریک پوست کمک می‌کند. اندازه ناحیه‌ی قطع شده شما ممکن است با کاهش تورم تغییر کند، بنابراین تعداد جوراب‌هایی که باید استفاده کنید ممکن است متفاوت باشد. شما باید هر روز جوراب را عوض کنید.
هر روز ناحیه قطع شده خود را برای علائم عفونت به دقت بررسی کنید، مانند:
پوست گرم، قرمز و مرطوب
ترشح مایع یا چرک
افزایش تورم
اگر فکر می‌کنید ممکن است دچار عفونت پوستی شده باشید، با تیم مراقبت خود تماس بگیرید.
مراقبت از اندام باقی مانده خود
پس از قطع پا، بسیار مهم است که از صدمه زدن به ساق و پای «سالم» باقیمانده خود جلوگیری کنید، به خصوص اگر قطع عضو شما به دلیل دیابت بوده است. پای باقی مانده شما نیز ممکن است در معرض خطر باشد.
از پوشیدن کفش‌های نامناسب خودداری کنید و اطمینان حاصل کنید که یک متخصص آموزش دیده، مانند یک متخصص پا، در مراقبت از پای باقی مانده شما نقش دارد.
عوارض
مانند هر نوع عمل جراحی، قطع عضو نیز خطر عوارضی را به همراه دارد. همچنین خطر مشکلات اضافی مرتبط با از دست دادن اندام وجود دارد.
عوامل زیادی وجود دارد که خطر عوارض ناشی از قطع عضو را تحت تاثیر قرار می‌دهد، مانند سن شما، نوع قطع عضو و وضعیت عمومی سلامتی شما.
خطر عوارض جدی در قطع عضوهای برنامه‌ریزی شده کمتر از قطع عضوهای اورژانسی است.
عوارض مرتبط با قطع عضو عبارتند از:
مشکلات قلبی مانند حمله قلبی
کندی بهبود زخم و عفونت زخم
درد قطع عضو و «اندام فانتومی»
در برخی موارد ممکن است برای اصلاح مشکلاتی که ایجاد می‌شود یا برای کمک به تسکین درد به جراحی بیشتر نیاز باشد. به عنوان مثال، اگر تصور شود نوروم‌ها (بافت عصبی ضخیم شده) باعث درد می‌شوند، ممکن است نیاز به برداشتن خوشه عصبی آسیب دیده باشد.
درد قطع عضو و «اندام فانتومی»
بسیاری از افرادی که قطع عضو شده‌اند دردی در قطع عضو یا «اندام فانتومی» را تجربه می‌کنند.
درد قطع عضو می‌تواند علل مختلفی داشته باشد، از جمله سایش یا زخ م در جایی که قطع عضو با اندام مصنوعی تماس پیدا می‌کند، آسیب عصبی در حین جراحی و ایجاد نوروم‌ها.
احساسات اندام فانتومی احساساتی هستند که به نظر می‌رسد از اندام قطع شده می‌آیند. گاهی اوقات اینها می‌توانند دردناک باشند (درد اندام فانتومی).
اصطلاح «فانتوم» به این معنی نیست که احساسات خیالی هستند. درد اندام فانتومی یک پدیده واقعی است که با استفاده از اسکن تصویربرداری مغز برای مطالعه نحوه انتقال سیگنال‌های عصبی به مغز تایید شده است.
علائم درد اندام فانتومی می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. برخی افراد دوره‌های کوتاهی از درد خفیف را توصیف کرده‌اند که شبیه شوک الکتریکی است و چند ثانیه طول می‌کشد. برخی دیگر درد شدید مداوم را توصیف کرده‌اند.
درمان درد در ناحیه‌ی قطع شده و اندام فانتومی
درد قطع عضو و اندام فانتومی معمولاً با گذشت زمان بهبود می‌یابد، اما درمان‌هایی برای کمک به تسکین علائم وجود دارد.
داروها
داروهایی که ممکن است برای کمک به تسکین درد استفاده شوند عبارتند از:
داروهای ضد تشنج مانند پره گابالین یا گاباپنتین
داروهای ضد افسردگی مانند آمی تریپتیلین یا نورتریپتیلین که در درمان دردهای عصبی مفید هستند
تزریق کورتیکواستروئید یا بی حس کننده موضعی
اقدامات خودیاری و درمان تکمیلی
تکنیک‌های غیرتهاجمی متعددی وجود دارد که می‌تواند به تسکین درد در برخی افراد کمک کند. از جمله:
تنظیم نحوه قرارگیری پروتز شما برای راحت‌تر شدن آن
تنظیم نحوه قرارگیری پروتز شما برای راحت‌تر شدن آن
طب سوزنی که تصور می‌شود سیستم عصبی را تحریک می‌کند و درد را تسکین می‌دهد
تحریک الکتریکی عصبی از طریق پوست (TENS) که از یک دستگاه کوچک باتری‌دار برای رساندن تکانه‌های الکتریکی به ناحیه آسیب‌دیده بدن، برای مسدود کردن یا کاهش سیگنال‌های درد استفاده می‌کند.
تصویرسازی ذهنی
تحقیقات نشان داده است که افرادی که تصور می‌کنند از بخشی از اندام قطع شده خود استفاده می‌کنند، کاهش علائم درد را تجربه می‌کنند.
این ممکن است با نظریه مرکزی درد اندام فانتومی مرتبط باشد. محققان فکر می‌کنند مغز به دنبال دریافت بازخورد از یک اندام قطع شده است و این تمرین‌های ذهنی ممکن است جایگزین موثری برای این بازخورد گمشده باشد.
تکنیک دیگری به نام بازخورد بصری آینه شامل استفاده از آینه برای ایجاد بازتاب اندام دیگر است. برخی از افراد متوجه می‌شوند که ورزش کردن و حرکت دادن اندام دیگر می‌تواند به تسکین درد اندام فانتومی کمک کند.
تاثیر روانی قطع عضو
از دست دادن اندام می‌تواند تأثیر روانی قابل توجهی داشته باشد. بسیاری از افرادی که قطع عضو داشته‌اند، احساساتی مانند غم و اندوه را گزارش می‌کنند که شبیه تجربه مرگ یک عزیز است.
بنابراین کنار آمدن با تأثیر روانی قطع عضو اغلب به اندازه کنار آمدن با نیازهای فیزیکی مهم است.
قطع عضو به ۳ دلیل اصلی می‌تواند تأثیر روانی قابل توجهی داشته باشد:
شما باید با از دست دادن احساس از اندام قطع شده خود کنار بیایید
شما باید با از دست دادن عملکرد اندام قطع شده خود کنار بیایید
حس شما از تصویر بدن و درک دیگران از تصویر بدن شما تغییر کرده است
افکار و احساسات منفی پس از قطع عضو شایع هستند. این امر به ویژه در افرادی که قطع عضو اورژانسی داشته‌اند صادق است، زیرا زمانی برای آمادگی ذهنی برای اثرات جراحی ندارند.
احساسات و افکار متداول که افراد پس از قطع عضو تجربه می‌کنند عبارتند از:
انکار (امتناع از پذیرش نیاز به ایجاد تغییرات، مانند فیزیوتراپی، برای سازگاری با زندگی پس از قطع عضو)
غم و اندوه
افرادی که در نتیجه تروما قطع عضو شده‌اند (به ویژه اعضای نیروهای مسلح) نیز در معرض خطر ابتلا به اختلال استر س پس از سانحه (PTSD) هستند.
با تیم مراقبت خود در مورد افکار و احساسات خود صحبت کنید، به خصوص اگر احساس افسردگی یا خودکشی می‌کنید. ممکن است برای بهبود توانایی خود در کنار آمدن با قطع عضو به درمان‌های اضافی مانند داروهای ضد افسردگی یا مشاوره نیاز داشته باشید.
کمک و پشتیبانی
اینکه به شما گفته می‌شود باید یک اندام از بدن شما قطع شود، می‌تواند یک تجربه ویرانگر و ترسناک باشد. تطبیق با زندگی پس از قطع عضو می‌تواند چالش برانگیز باشد، اما بسیاری از افراد پس از سازگاری و درمان و حمایت مناسب از کیفیت زندگی خوبی برخوردار می‌شوند.
با توجه به محل زندگی شما تعدادی مؤسسه خیریه وجود دارند که می توانند برای افرادی که دچار قطع عضو هستند مشاوره و حمایت کنند. با کمی جستجوی آنلاین می‌توانید آنها را پیدا کنید و از خدمات آنها بهره ببرید.