چگونه انجام می‌شود - دیالیز
چگونه انجام می‌شود
دو نوع اصلی دیالیز وجود دارد: همودیالیز و دیالیز صفاقی.
همودیالیز شامل هدایت خون به یک دستگاه خارجی است، تا در آن فیلتر شده و سپس به بدن بازگردد.
دیالیز صفاقی دیالیز صفاقی شامل پمپ کردن مایع دیالیز به فضای داخلی شکم است تا مواد زائد را از خونی که از رگ‌ها عبور می‌کند خارج کند. این رگ‌های خونی داخل شکم را می‌پوشانند.
این ۲ روش درمانی در این صفحه شرح داده شده است.
همودیالیز
آماده شدن برای درمان
قبل از شروع همودیالیز، معمولاً نیاز به ایجاد یک رگ خونی به نام فیستول شریانی وریدی (AV) در بازوی خود دارید. این رگ خونی با اتصال یک سرخرگ به یک سیاهرگ ایجاد می‌شود.
اتصال سیاهرگ و سرخرگ به هم٬ باعث بزرگتر و قوی‌تر شدن رگ خونی می‌شود. این کار انتقال خون شما به دستگاه دیالیز و بازگشت آن را آسان‌تر می‌کند.
عمل ایجاد فیستول AV معمولاً حدود ۴ تا ۸ هفته قبل از شروع همودیالیز انجام می‌شود. این به بافت و پوست اطراف فیستول اجازه می‌دهد تا بهبود یابد.
اگر رگ‌های خونی شما برای ایجاد فیستول AV خیلی باریک هستند، ممکن است یک روش جایگزین به نام گرافت AV توصیه شود. از یک تکه لوله مصنوعی برای اتصال سرخرگ به سیاهرگ استفاده می‌شود.
به عنوان یک اقدام کوتاه مدت یا در شرایط اضطراری، ممکن است یک خط گردن به شما داده شود. در این روش، یک لوله کوچک در رگ گردن شما قرار داده می‌شود.
فرآیند همودیالیز
اکثر افراد به ۳ جلسه همودیالیز در هفته نیاز دارند که هر جلسه حدود ۴ ساعت طول می‌کشد. این کار را می‌توان در بیمارستان یا خانه انجام داد.
دو سوزن نازک در فیستول یا گرافت AV شما وارد شده و با چسب محکم می‌شوند. یک سوزن به آرامی خون را خارج کرده و آن را به دستگاهی به نام دیالیزر یا دستگاه دیالیز منتقل می‌کند.
دستگاه دیالیز از مجموعه‌ای از غشاهایی که به عنوان فیلتر عمل می‌کنند و مایع خاصی به نام دیالیزات تشکیل شده است.
غشاها مواد زائد را از خون شما فیلتر می‌کنند که به مایع دیالیزات منتقل می‌شوند.
مایع دیالیزات استفاده شده از دیالیزر خارج شده و خون فیلتر شده از طریق سوزن دوم به بدن شما بازگردانده می‌شود.
در طول جلسات دیالیز، شما روی یک مبل، صندلی راحتی یا تخت می‌نشینید یا دراز می‌کشید. شما قادر خواهید بود کتاب بخوانید، به موسیقی گوش دهید، از تلفن همراه خود استفاده کنید یا بخوابید.
همودیالیز دردناک نیست، اما ممکن است در طول عمل کمی احساس تهوع و سرگیجه داشته باشید و دچار گرفتگی عضلات شوید.
این به دلیل تغییرات سریع در سطح مایعات خون است که در طول درمان اتفاق می‌افتد.
پس از جلسه دیالیز، سوزن ها برداشته شده و برای جلوگیری از خونریزی، چسب زخم روی آن قرار می‌گیرد.
اگر در بیمارستان تحت درمان قرار گرفتید، معمولاً می‌توانید مدت کوتاهی پس از آن به خانه بروید.
محدودیت مصرف مایعات و رژیم غذایی
اگر تحت همودیالیز هستید، مقدار مایعی که می‌توانید بنوشید به شدت محدود خواهد شد.
این به این دلیل است که اگر شما زیاد مایعات بنوشید، دستگاه دیالیز نمی‌تواند در ۴ ساعت٬ مایع اضافی را که طی ۲ تا ۳ روز نوشیده‌اید٬ از خون شما خارج کند.
این می‌تواند منجر به مشکلات جدی شود که در آن مایع اضافی در خون، بافت‌ها و ریه‌های شما جمع می‌شود.
مقدار مایعی که مجاز به نوشیدن آن هستید به اندازه و وزن شما بستگی دارد. اکثر افراد فقط مجاز به نوشیدن هزار تا ۱۵۰۰ میلی لیتر مایع در روز هستند.
همچنین باید در حین همودیالیز به غذاهایی که می‌خورید دقت کنید.
این به این دلیل است که مواد معدنی مانند سدیم (نمک)، پتاسیم و فسفر که به طور معمول توسط کلیه‌های شما فیلتر می‌شوند، می‌توانند به سرعت بین جلسات درمانی به مقدار خطرناکی برسند.
شما به یک متخصص تغذیه معرفی خواهید شد تا یک برنامه غذایی مناسب برای شما تهیه شود.
برنامه‌های غذایی از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما به احتمال زیاد به شما توصیه می‌شود از خوردن غذاهای سرشار از پتاسیم و فسفر خودداری کنید و میزان نمک مصرفی خود را کاهش دهید.
دیالیز صفاقی
دو نوع اصلی دیالیز صفاقی وجود دارد:
دیالیز صفاقی سرپایی مدا وم (CAPD) - وقتی که خون شما چندین بار در طول روز فیلتر می‌شود
دیالیز صفاقی خودکار (APD) - وقتی که یک دستگاه در طول شب به شما کمک می‌کند تا خون شما را در هنگام خواب فیلتر کند.
هر دو روش درمانی را می توان در خانه انجام داد به شرطی که برای انجام آنها به تنهایی آموزش دیده باشید.
آماده شدن برای درمان
قبل از اینکه بتوانید دیالیز صفاقی سرپایی مداوم (CAPD) یا دیالیز صفاقی خودکار (APD) داشته باشید، باید یک سوراخ در شکم شما ایجاد شود.
این کار به مایع دیالیز (دیالیزات) اجازه می‌دهد تا به فضای داخلی شکم شما (حفره صفاقی) پمپ شود.
معمولاً یک برش درست زیر ناف شما ایجاد می‌شود. یک لوله نازک به نام کاتتر در برش قرار داده می‌شود و معمولاً قبل از شروع درمان، دهانه آن چند هفته به حال خود رها می‌شود تا بهبود یابد.
کاتتر به طور دائم به شکم شما وصل می‌شود که برای برخی افراد مشکل است.
اگر نمی‌توانید به کاتتر عادت کنید، می‌توانید آن را خارج کرده و به جای آن به همودیالیز بروید.
دیالیز صفاقی سرپایی مداوم
تجهیزات مورد استفاده برای انجام دیالیز صفاقی سرپایی مداوم (CAPD) عبارتند از:
یک کیسه حاوی مایع دیالیز
یک کیسه خالی برای جمع آوری مواد زائد
مجموعه‌ای از لوله‌ها و گیره‌هایی که برای اتصال هر دو کیسه به کاتتر استفاده می‌شود
یک پایه چرخدار که می‌توانید کیسه‌ها را از آن آویزان کنید
ابتدا کیسه حاوی مایع دیالیز به کاتتر در شکم شما متصل می‌شود.
این اجازه می‌دهد تا مایع به حفره صفاقی سرازیر شود و به مدت چند ساعت در آنجا باقی بماند.
در حالی که مایع دیالیز در حفره صفاقی است، مواد زائد و مایع اضافی موجود در خونی که از پوشش حفره عبور می‌کند از خون خارج شده و وارد مایع می‌شود.
چند ساعت بعد، مایع قدیمی به کیسه زباله تخلیه می شود.
سپس مایع جدید از یک کیسه تازه وارد حفره صفاقی شما شده و جایگزین آن می‌شود و تا جلسه بعدی در آنجا باقی می‌ماند.
این فرآیند تعویض مایعات بدون درد است و معمولاً حدود ۳۰ تا ۴۰ دقیقه طول می‌کشد.
تعویض مایعات دردناک نیست، اما ممکن است در ابتدا احساس پر کردن شکم با مایع برایتان ناخوشایند یا عجیب باشد. این احساس باید با عادت کردن به آن کمتر قابل توجه شود.
اکثر افرادی که از دیالیز صفاقی سرپایی مداوم (CAPD) استفاده می‌کنند باید این کار را حدود ۴ بار در روز تکرار کنند. بین جلسات درمانی، کیسه‌ها جدا شده و انتهای کاتتر بسته می‌شود.
دیالیز صفاقی خودکار (APD)
دیالیز صفاقی خودکار (APD) مشابه دیالیز صفاقی سرپایی مداوم (CAPD) است، با این تفاوت که از یک دستگاه برای کنترل تبادل مایع در حین خواب استفاده می‌شود.
قبل از رفتن به رختخواب یک کیسه پر از مایع دیالیز را به دستگاه دیالیز صفاقی خودکار (APD) وصل می‌کنید. هنگام خواب، دستگاه به طور خودکار چند بار مایعات را تعویض می‌کند.
معمولاً باید ۸ تا ۱۰ ساعت به دستگاه دیالیز صفاقی خودکار (APD) متصل باشید.
در پایان جلسه درمان، مقداری مایع دیالیز در شکم شما باقی می‌ماند. این مایع در جلسه بعدی شما تخلیه خواهد شد.
در طول شب، ممکن است تبادل به طور موقت قطع شود، به عنوان مثال، اگر نیاز به بلند شدن برای رفتن به توالت داشته باشید.
برخی از افرادی که دستگاه دیالیز صفاقی خودکار (APD) دارند٬ نگران هستند که قطع برق یا سایر مشکلات فنی خطرناک باشد.
اما معمولاً تا زمانی که درمان را در عرض ۲۴ ساعت از سر بگیرید، از دست دادن یک شب تبادل مایع مشکلی ندارد.
محدودیت مصرف مایعات و رژیم غذایی
در صورت انجام دیالیز صفاقی، به دلیل اینکه درمان بیشتر انجام می‌شود، به طور کلی محدودیت کمتری در مصرف مایعات و رژیم غذایی نسبت به همودیالیز وجود دارد.
اما گاهی اوقات ممکن است به شما توصیه شود میزان مایعات مصرفی خود را محدود کنید و ممکن است نیاز به برخی تغییرات در رژیم غذایی خود داشته باشید. یک متخصص تغذیه در صورت لزوم در این مورد با شما صحبت خواهد کرد.
دیالیز و بارداری
بارداری در دوران دیالیز گاهی اوقات می‌تواند برای مادر و نوزاد خطرناک باشد.
داشتن یک بارداری موفق در حین دیالیز امکان پذیر است، اما به احتمال زیاد نیاز به نظارت دقیق تر در واحد دیالیز و جلسات درمانی بیشتر یا طولانی تر خواهید داشت.
اگر به فکر بچه دار شدن هستید، بهتر است ابتدا این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
تجهیزات دیالیز
اگر از همودیالیز خانگی یا دیالیز صفاقی استفاده می‌کنید، وسایل و تجهیزاتی که نیاز دارید به طور معمول توسط بیمارستان یا کلینیک دیالیز شما تامین می‌شود.
نحوه دریافت و نگهداری وسایل به عنوان بخشی از آموزش انجام عمل به شما گفته خواهد شد.
مهم است مطمئن شوید که در صورت اضطراری، مانند شرایط آب و هوایی نامناسب که مانع از تهیه وسایل می‌شود، تجهیزات کافی در اختیار دارید.
پزشک یا پرستار شما ممکن است توصیه کند حداقل یک هفته تجهیزات را به عنوان یک منبع پشتیبان اضطراری نگه دارید.
همچنین باید در صورت استفاده از همودیالیز خانگی یا دیالیز صفاقی اتوماتیک به شرکت برق محل زندگی خود اطلاع دهید.
این به این دلیل است که آنها می‌توانند در صورت قطع برق، شما را در اولویت قرار دهند.
مزایا و معایب
بعدی
دیالیز
قبلی