بیماری رزوس
بیماری رزوس (Rh) وضعیتی است که در آن آنتیبادیهای موجود در خون زن باردار گلبولهای قرمز خون جنین او را از بین میبرند. این بیماری همچنین به عنوان بیماری همولیتیک جنین و نوزاد (HDFN) شناخته میشود.
بیماری رزوس به مادر آسیبی نمیزند، اما میتواند باعث کمخونی و زردی نوزاد شود.
درباره علائم بیماری رزوس در نوزاد بخوانید.
چه چیزی باعث بیماری رزوس میشود؟
بیماری رزوس تنها زمانی رخ میدهد که مادر خون رزوس منفی (RhD منفی) داشته باشد و جنین داخل رحم او خون رزوس مثبت (RhD مثبت) داشته باشد. همچنین مادر باید قبلاً نسبت به خون RhD مثبت حساس شده باشد.
حساسیت زمانی اتفاق میافتد که زنی با خون RhD منفی در معرض خون RhD مثبت قرار گیرد، این معمولاً در دوران بارداری قبلی با یک نوزاد RhD مثبت اتفاق میافتد.
بدن زن با تولید آنتیبادیهایی (مولکولهای مبارزه با عفونت) که گلبولهای قرمز خون خارجی را تشخیص داده و آنها را از بین میبرند، به خون RhD مثبت پاسخ میدهد.
اگر حساسیت ایجاد شود، دفعه بعد که زن در معرض خون RH مثبت قرار میگیرد، بدن او بلافاصله آنتی بادی تولید میکند. اگر او با یک نوزاد RH مثبت باردار باشد، آنتی بادیها میتوانند از جفت عبور کرده و باعث ایجاد بیماری رزوس در جنین شوند.
این آنتی بادیها میتوانند تا چند ماه پس از تولد به گلبولهای قرمز نوزاد حمله کنند.
درباره علل بیماری رزوس بیشتر بخوانید.
پیشگیری از بیماری رزوس
بیماری رزوس امروزه غیرمعمول است زیرا معمولاً با استفاده از تزریق دارویی به نام ایمونوگلوبولین آنتیD قابل پیشگیری است.
به عنوان بخشی از آزمایشات و بررسیهای قبل از زایمان، برای تعیین RhD منفی یا مثبت بودن خون٬ به همه زنان آزمایش خون پیشنهاد میشود.
اگر مادر RH منفی باشد، در مقاطع خاصی از بارداری که ممکن است در معرض گلبولهای قرمز نوزاد قرار گیرد، به او ایمونوگلوبولین آنتی D تزریق میشود. این ایمونوگلوبولین آنتی D به حذف سلولهای خونی RH جنین قبل از ایجاد حساسیت کمک میکند.
اگر زنی در بارداری قبلی آنتیبادیهای آنتیD ساخته باشد (قبلاً حساس شده است)، این تزریقهای ایمونوگلوبولین کمکی نمیکنند. بارداری و همچنین نوزاد بعد از زایمان بیشتر از حد معمول تحت نظر خواهند بود.
درباره پیشگیری از بیماری رزوس و تشخیص بیماری رزوس بیشتر بخوانید.
درمان بیماری رزوس
اگر یک جنین به بیماری رزوس مبتلا شود، درمان بستگی به شدت آن دارد. در موارد شدیدتر ممکن است نیاز به تزریق خون به جنین باشد. پس از زایمان، نوزاد به احتمال زیاد به بخش نوزادان (بخش بیمارستانی که به طور خاص برای مراقبت از نوزادان تازه متولد شده است) منتقل میشود.
درمان بیماری رزوس پس از زایمان میتواند شامل فتوتراپی، تزریق خون و تزریق محلول آنتیبادی (ایمونوگلوبولین داخل وریدی) برای جلوگیری از تخریب گلبولهای قرمز خون باشد.
اگر بیماری رزوس درمان نشود، موارد شدید میتواند منجر به مرده زایی شود. در موارد دیگر، میتواند منجر به آسیب مغزی، مشکلات یادگیری، کم شنوایی و نابینایی و از دست دادن بینایی شود. با این حال، درمان معمولا موثر است و این مشکلات غیر معمول هستند.
درباره درمان بیماری رزوس و عوارض بالقوه بیماری رزوس بیشتر بخوانید.