Non-alcoholic fatty liver disease
بیماری کبد چرب غیر الکلی
بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) اصطلاحی است برای طیف وسیعی از شرایط ناشی از تجمع چربی در کبد. این بیماری معمولا در افرادی که اضافه وزن دارند یا چاق هستند دیده می‌شود.
بیماری کبد چرب غیر الکلی در مراحل اولیه معمولاً هیچ آسیبی ایجاد نمی‌کند، اما در صورت بدتر شدن می تواند منجر به آسیب جدی کبد از جمله سیروز شود.
داشتن مقدار زیادی چربی در کبد همچنین با افزایش خطر ابتلا به مشکلات جدی سلامتی مانند دیابت، فشار خون بالا و بیماری کلیوی مرتبط است.
اگر دیابت دارید، بیماری کبد چرب غیر الکلی احتمال ابتلا به مشکلات قلبی را افزایش می‌دهد.
اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود و مدیریت شود، می‌توان از بدتر شدن این بیماری جلو گیری کرد و میزان چربی در کبد را کاهش داد.
مراحل بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD)
کبد چرب غیر الکلی در ۴ مرحله اصلی ایجاد می‌شود.
اکثر افراد معمولاً بدون اینکه متوجه باشند فقط دچار مرحله اول می‌شوند.
در تعداد کمی از موارد، اگر تشخیص داده نشده و مدیریت نشود، می‌تواند پیشرفت کند و در نهایت منجر به آسیب کبدی شود.
مراحل اصلی بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) عبارتند از:
کبد چرب ساده (استئاتوز) - تجمع تقریباً بی‌ضرر چربی در سلول‌های کبدی که ممکن است فقط در حین آزمایشاتی که برای دلیل دیگری انجام می‌شود، تشخیص داده شود.
استئاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH) - نوع جدی‌تر بیماری کبد چرب غیر الکلی، که در آن کبد ملتهب شده است.
فیبروز - وقتی که التهاب مداوم باعث ایجاد بافت اسکار و زخم در اطراف کبد و رگ‌های خونی مجاور می‌شود، اما کبد همچنان قادر به عملکرد طبیعی است.
سیروز - شدیدترین مرحله است که پس از سال‌ها التهاب رخ می‌دهد، وقتی که کبد کوچک شده و زخم و برآمده می‌شود. این آسیب دائمی است و می‌تواند به نارسایی کبد (وقتی که کبد شما به درستی کار نمی‌کند) و سرطان کبد منجر شود.
ممکن است سال‌ها طول بکشد تا فیبروز یا سیروز ایجاد شود. ایجاد تغییرات در سبک زندگی برای جلوگیری از بدتر شدن وضعیت بسیار مهم است.
آیا من در خطر بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) هستم؟
خطر ابتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی در شما بیشتر است اگر شما:
چاق هستید یا اضافه وزن دارید - به خصوص اگر چربی زیادی دور کمر خود دارید (شکل بدنی «سیب مانند»)
دیابت نوع ۲ دارید
عارضه‌ای دارید که بر نحوه استفاده بدن از انسولین تأثیر می‌گذارد
نسبت به انسولین مقاوم هستید، مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک
کم کاری تیروئید دارید
فشار خون بالا دارید
کلسترول بالا دارید
مبتلا به سندرم متابولیک (ترکیبی از دیابت، فشار خون بالا و چاقی)هستید
بالای ۵۰ سال دارید
سیگار می‌کشید
اما بیماری کبد چرب غیر الکلی در افرادی که هیچ یک از این عوامل خطر را ندارند، از جمله کودکان خردسال، تشخیص داده شده است.
اگرچه بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) بسیار شبیه به بیماری کبد مرتبط با الکل (ARLD) است، اما کبد چرب غیر الکلی در اثر نوشیدن بیش از حد الکل ایجاد نمی‌شود.
علائم بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD)
کبد چرب غیر الکلی در مراحل اولیه معمولاً هیچ علامتی ندارد. احتمالاً متوجه ابتلا به آن نخواهید شد، مگر اینکه در حین آزمایشاتی که برای دلیل دیگری انجام می‌شود، تشخیص داده شود.
گاهی اوقات، افراد مبتلا به استئاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH) یا فیبروز (مراحل پیشرفته‌تر NAFLD) ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:
درد مبهم یا تیر کشنده در قسمت بالای سمت راست شکم (بالای پایین سمت راست دنده‌ها)
خستگی مفرط
ضعف
اگر سیروز (پیشرفته‌ترین مرحله) ایجاد شود، ممکن است علائم شدیدتری مانند زردی پوست و سفیدی چشم (یرقان)، خارش پوست و تورم در پاها، مچ پا، کف پا یا شکم (ادم) را تجربه کنید.
اگر هر یک از این علائم را دارید و مشکل کبدی دارید، فوراً به پزشک عمومی مراجعه کنید یا از اورژانس محلی مشورت بگیرید.
بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) چگونه تشخیص داده می‌شود
کبد چرب غیر الکلی اغلب پس از اینکه یک آزمایش خون به نام تست عملکرد کبد نتیجه غیرطبیعی نشان می‌دهد و سایر بیماری‌های کبدی مانند هپاتیت رد می‌شود، تشخیص داده می‌شود.
اما آزمایش خون همیشه کبد چرب غیر الکلی را نشان نمی‌دهد.
این عارضه همچنین ممکن است در طول سونوگرافی از شکم شما نیز مشاهده شود.
اگر اگر تشخیص داده شود که به کبد چرب غیر الکلی مبتلا هستید، ممکن است برای تعیین مرحله بیماری نیاز به آزمایش‌های بیشتری داشته باشید. این ممکن است شامل یک آزمایش خون ویژه یا یک نوع دیگر از سونوگرافی (فیبرواسکن) باشد.
برخی از افراد ممکن است نیاز به بیوپسی داشته باشند. بیوپسی زمانی است که نمونه کوچکی از بافت کبد با استفاده از یک سوزن برداشته می‌شود تا بتوان آن را در آزمایشگاه تجزیه و تحلیل کرد.
کودکان و جوانانی که احتمال ابتلا به کبد چرب غیر الکلی (افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ یا سندرم متابولیک) در آنها بیشتر است٬ باید هر ۳ سال یک بار سونوگرافی کبد داشته باشند.
سایر آزمایشاتی که ممکن است انجام دهید شامل سی تی اسکن یا اسکن ام آر آی (MRI) است.
درمان بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD)
اکثر افراد مبتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی دچار مشکل جدی نخواهند داشت، اما اگر این بیماری در شما تشخیص داده شد، بهتر است که اقدامات لازم را برای جلوگیری از بدتر شدن آن انجام دهید.
در حال حاضر هیچ داروی خاصی برای برای این بیماری وجود ندارد، اما انتخاب سبک زندگی سالم می‌تواند به شما کمک کند.
همچنین ممکن است برای شرایط مرتبط (فشار خون بالا، دیابت و کلسترول) یا عوارض جانبی، درمان توصیه شود.
ممکن است به شما توصیه شود برای بررسی عملکرد کبد و تشخیص هرگونه مشکل جدید، به طور مرتب با پزشک خود ملاقات کنید.
داروها
در حال حاضر هیچ دارویی وجود ندارد که بتواند بیماری کبد چرب غیر الکلی را درمان کند، اما داروهای مختلف می‌توانند در مدیریت مشکلات مرتبط با این بیماری مفید باشند.
به عنوان مثال، پزشک شما ممکن است دارویی را برای درمان فشار خون بالا، درمان کلسترول بالا، درمان دیابت نوع ۲ و چاقی توصیه کند.
پیوند ک بد
اگر دچار سیروز شدید شده‌اید و کبد شما به درستی کار نمی‌کند، ممکن است نیاز باشد در لیست انتظار برای پیوند کبد قرار بگیرید.
همچنین ممکن است پیوند با استفاده از بخشی از کبد اهدا کننده زنده امکان‌پذیر باشد.
از آنجایی که کبد می‌تواند خود را بازسازی کند، هر دو قسمت پیوند شده و قسمت باقی مانده از کبد اهدا کننده قادر به رشد مجدد به اندازه طبیعی هستند.
کارهایی که در صورت ابتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) می‌توانید انجام دهید
داشتن یک سبک زندگی سالم راه اصلی مدیریت بیماری کبد چرب غیر الکلی است.
به عنوان مثال، عمل به این توصیه‌ها می‌تواند به شما کمک کند:
وزن خود را کم کنید - شما باید به دنبال شاخص توده بدنی ۱۸/۵ تا ۲۴/۹ باشید (از ماشین حساب BMI برای محاسبه BMI خود استفاده کنید). کاهش بیش از ۱۰ درصد از وزن شما می‌تواند مقداری از چربی کبد را از بین ببرد و در صورت ابتلا به استئاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH) آن را بهبود بخشد.
رژیم غذایی سالم داشته باشید - سعی کنید یک رژیم غذایی متعادل سرشار از میوه، سبزیجات، پروتئین و کربوهیدرات داشته باشید، اما چربی، قند و نمک آن کم باشد. خوردن وعده‌های غذایی کوچکتر نیز می‌تواند کمک کند.
به جای نوشیدنی‌های شیرین٬ آب بخورید
به طور منظم ورزش کنید - هدف خود را بر انجام حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالی ت با شدت متوسط، مانند پیاده روی یا دوچرخه سواری در هفته قرار دهید. همه انواع ورزش می‌توانند به بهبود کبد چرب غیر الکلی کمک کنند، حتی اگر وزن کم نکنید.
سیگار را ترک کنید - اگر سیگار می‌کشید، ترک آن می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به مشکلاتی مانند حملات قلبی و سکته کمک کند.
کبد چرب غیر الکلی توسط الکل ایجاد نمی‌شود، اما مصرف الکل ممکن است آن را بدتر کند. بنابراین توصیه می‌شود مصرف الکل را کاهش دهید یا قطع کنید.