Early or delayed puberty
بلوغ زودرس یا دیررس
بلوغ زمانی است که بدن کودک شروع به رشد و تغییر میکند تا به یک فرد بالغ تبدیل شود.
علائم بلوغ در دختران شامل رشد پستان و شروع پریود، و در پسران، بزرگ شدن آلت تناسلی و بیضه، بم شدن صدا و ظاهر عضلانی تر است.
متوسط سن شروع بلوغ برای دختران ۱۱ سالگی است، در حالی که برای پسران میانگین سن ۱۲ سالگی است.
اما شروع بلوغ در هر زمانی بین ۸ تا ۱۳ سالگی برای دختران و ۹ تا ۱۴ سالگی برای پسران کاملاً طبیعی است.
اگرچه اگر بلوغ در حدود سن متوسط شروع نشود، معمولاً جای نگرانی نیست، اما ایده خوبی است که در صورت شروع زودتر از ۸ سالگی یا شروع نشدن تا حدود ۱۴ سالگی برای مشاوره با پزشک عمومی خود صحبت کنید.
در برخی موارد، بلوغ زودرس یا دیررس میتواند نشانهای از یک بیماری زمینهای باشد که ممکن است نیاز به درمان داشته باشد.
بلوغ زودرس
بلوغ زودرس زمانی است که:
دختران قبل از ۸ سالگی علائم بلوغ را داشته باشند
پسران قبل از ۹ سالگی علائم بلوغ را داشته باشند
ممکن است برخی از دختران و پسران در سنین پایین برخی از علائم بلوغ را نشان دهند، اما برخی دیگر را نشان ندهند.
برای مثال، ممکن است دختران قبل از ۸ سالگی پریود شوند اما پستان آنها اصلا رشد نکند.
اگر این اتفاق برای فرزندتان افتاد به پزشک عمومی خود مراجعه کنید.
علل بلوغ زودرس
همیشه مشخص نیست که چه چیزی باعث بلوغ زودرس میشود. ممکن است که بصورت ارثی در خانواده شما وجود داشته باشد.
گاهی اوقات ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
مشکلی در مغز، مانند تومور مغزی
آسیب به مغز در نتیجه عفونت، جراحی یا رادیوتراپی
مشکل در تخمدانها یا غده تیروئید
یک اختلال ژنتیکی، مانند سندرم مک کان-آلبرایت-در وب سایت MedlinePlus در مورد سندرم مک کان-آلبرایت بیشتر بخوانید.
بلوغ زودرس بیشتر دختران را تحت تاثیر قرار میدهد و اغلب علت مشخصی ندارد. این در پسران کمتر شایع است و ممکن است بیشتر با یک مشکل زمینهای مرتبط باشد.
آزمایشها و درمانهای بلوغ زودرس
اگر پزشک عمومی شما فکر کند که ممکن است علت زمینهای وجود داشته باشد که نیاز به بررسی دارد، ممکن است شما را به یک متخصص ارجاع دهد.
آزمایشهایی که ممکن است انجام شوند عبارتند از:
آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون
عکس اشعه ایکس برای کمک به تعیین قد احتمالی بزرگسالی
سونوگرافی یا اسکن ام آر آی (MRI) برای بررسی مشکلاتی مانند تومورها
بلوغ زودرس را میتوان با موارد زیر درمان کرد:
درمان هرگونه علت زمینهای
استفاده از دارو برای کاهش سطح هورمون و توقف رشد جنسی برای چند سال
درمان با دارو معمولاً فقط در صورتی توصیه می شود که به نظر برسد بلوغ زودرس باعث مشکلات روحی یا جسمی شود، مانند کوتاهی قد در بزرگسالی یا پریودهای زودرس در دختران که ممکن است باعث ناراحتی قابل توجهی شود.
بلوغ دیررس
بلوغ دیررس زمانی است که:
پسران تا ۱۴ سالگی هیچ گونه علائمی از رشد بیضه نداشته باشند
دختران تا ۱۳ سالگی شروع به رشد پستان نکرده باشند، یا پستانهایشان رشد کرده باشد اما پریود آنها تا ۱۵ سالگی شروع نشده باشد
علل تاخیر در بلوغ
همیشه مشخص نیست که چه چیزی باعث تاخیر در بلوغ میشود. ممکن است ارثی باشد. بلوغ دیررس عموما در پسران شایعتر است.
گاهی اوقات ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
یک بیماری طولانی مدت، مانند فیبروز سیستیک، دیابت یا بیماری کلیوی
سوء تغذیه، احتمالاً ناشی از یک اختلال خوردن یا عارضههایی مانند فیبروز سیستیک یا بیماری سلیاک
مشکل در تخمدانها، بیضه ها، غده تیروئید یا غده هیپوفیز
یک بیماری ژنتیکی، مانند سندرم کلاین فلتر و سندرم کالمن - در وب سایت MedlinePlus درباره سندرم کالمن بیشتر بخوانید.
آزمایشها و درمانهای بلوغ دیررس
اگر پزشک عمومی شما فکر کند که ممکن است علت زمینهای برای بلوغ دیررس وجود داشته باشد که نیاز به بررسی دارد، ممکن است شما را به یک متخصص ارجاع دهد.
آزمایشهایی که ممکن است انجام شوند شامل آزمایش خون برای بررسی سطح هورمونها، عکسبرداری با اشعه ایکس از دست برای کمک به تعیین قد احتمالی در بزرگسالی، و سونوگرافی یا اسکن ام آر آی برای بررسی مشکلات غدد یا اندامها هستند.
بلوغ دیررس را میتوان با موارد زیر درمان کرد:
درمان هرگونه علت زمینهای
استفاده از دارو برای چند ماه برای افزایش سطح هورمون و شروع بلوغ
درمان با دارو معمولاً تنها در صورتی توصیه میشود که عدم رشد باعث ایجاد مشکلاتی مانند ناراحتی قابل توجه شود.