تشخیص - بیماری مزمن کلیه
بیماری مزمن کلیه با آزمایش خون و ادرار قابل تشخیص است.
در بسیاری از موارد، بیماری مزمن کلیه تنها زمانی پیدا میشود که آزمایش خون یا ادرار معمولی که برای مشکل دیگری انجام میدهید٬ نشان دهد که کلیههای شما ممکن است به طور طبیعی کار نکنند.
چه کسانی باید برای بیماری مزمن کلیه آزمایش شوند؟
اگر علائم مداوم بیماری مزمن کلیه را دارید به پزشک عمومی مراجعه کنید، از جمله:
کاهش وزن یا کم اشتهایی
خستگی
ادرار کردن بیش از حد معمول، به خصوص در شب
پزشک عمومی میتواند علل احتمالی دیگر را جستجو کند و در صورت لزوم آزمایشاتی را ترتیب دهد.
از آنجایی که بیماری مزمن کلیوی در مراحل اولیه اغلب بدون علامت است، برخی از افراد با ریسک بالاتر باید به طور منظم آزمایش شوند.
در صورت داشتن موارد زیر، انجام آزمایش منظم توصیه میشود:
آسیب حاد کلیه - آسیب ناگهانی به کلیهها که باعث میشود آنها به درستی کار نکنند
بیماریهای قلبی عروقی - شرایطی که بر قلب، شریانها و وریدها تأثیر میگذارد، مانند بیماری عروق کرونر قلب یا نارسایی قلبی
سایر شرایطی که میتواند بر کلیه ها تأثیر بگذارد - مانند سنگ کلیه، بزرگی پروستات یا لوپوس
سابقه خانوادگی بیماری مزمن کلیه پیشرفته یا بیماری ارثی کلیه
وجود پروتئین یا خون در ادرار بدون علت شناخته شده
همچنین کودکان و نوجوانان با یک کلیه کارآمد باید به طور منظم آزمایش شوند.
همچنین افرادی که به مدت طولانی داروهایی مصرف میکنند که میتوانند بر کلیهها تأثیر بگذارند، مانند لیتیوم، امپرازول یا داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) باید به طور منظم آزمایش شوند.
اگر فکر میکنید ممکن است نیاز به آزمایش منظم برای بیماری کلیوی داشته باشید، با پزشک عمومی صحبت کنید.
آزمایشهای بیماری مزمن کلیه
آزمایش خون
آزمایش اصلی بیماری کلیه آزمایش خون است. این آزمایش مقدار یک ماده زائد به نام کراتینین را در خون شما اندازهگیری میکند.
پزشک با استفاده از نتایج آزمایش خون، سن، اندازه و جنسیت شما، محاسبه میکند که کلیههای شما باید بتوانند چند میلی لیتر زائدات را در دقیقه فیلتر کنند.
این محاسبه به عنوان «نرخ تخمینی فیلتراسیون گلومرولی (eGFR)» شناخته میشود.
کلیههای سالم باید بتوانند بیش از ۹۰ میلیلیتر خون را در ۱ دقیقه فیلتر کنند. اگر میزان شما کمتر از این باشد، ممکن است بیماری مزمن کلیه داشته باشید.
آزمایش ادرار
آزمایش ادرار نیز برای موارد زیر انجام میشود:
سطح موادی به نام آلبومین و کراتینین را در ادرار شما بررسی میکند - که به نسبت آلبومین: کراتینین یا ACR معروف است.
وجود خون یا پروتئین در ادرار شما را بررسی میکند
در کنار نرخ تخمینی فیلتراسیون گلومرولی (eGFR)، آزمایشهای ادرار میتواند به ارائه تصویر دقیقتری از عملکرد کلیهها کمک کند.
آزمایشهای دیگر
گاهی اوقات آزمایشهای دیگری نیز برای ارزیابی مقدار آسیب به کلیهها استفاده میشود.
اینها ممکن است شامل این موارد باشد:
سونوگرافی، اسکن ام آر آی یا سی تی اسکن - برای دیدن ظاهر کلیه ها و بررسی اینکه آیا انسداد وجود دارد یا خیر
بیوپسی کلیه - نمونه کوچکی از بافت کلیه برداشته میشود و سلولها زیر میکروسکوپ برای علائم آسیب بررسی میشوند.
نتایج آزمایش و مراحل بیماری مزمن کلیه
از نتایج آزمایش شما میتوان برای تعیین میزان آسیب کلیههای شما استفاده کرد که به عنوان مرحله بیماری مزمن کلیه شناخته میشود.
این میتواند به پزشک شما کمک کند تا بهترین درمان را برای شما انتخاب کند و تعیین کند که برای کنترل وضعیت خود چند بار باید آزمایش انجام دهید.
نتایج آزمایش نرخ تخمینی فیلتراسیون گلومرولی (eGFR) شما به صورت مرحلهای از ۱ از ۵ ارائه میشود:
مرحله ۱ یا (G1) - نرخ eGFR طبیعی بالای ۹۰ میلیلیتر در دقیقه، اما آزمایشهای دیگر علائم آسیب کلیه را شناسایی کردهاند.
مرحله ۲ یا (G2) - نرخ eGFR کمی کاهش یافته٬ از ۶۰ تا ۸۹ میلی لیتر در دقیقه، همراه با سایر علائم آسیب کلیه
مرحله ۳aیا (G3a) - نرخ eGFR از ۴۵ تا ۵۹ میلی لیتر در دقیقه
مرحله ۳bیا (G3b) - نرخ eGFR از ۳۰ تا ۴۴ میلی لیتر در دقیقه
مرحله ۴ (G4) - نرخ eGFR از ۱۵ تا ۲۹ میلی لیتر در دقیقه
مرحله ۵ (G5) - نرخ eGFR کمتر از ۱۵ میلی لیتر در دقیقه، به این معنی که کلیهها تقریباً تمام عملکرد خود را از دست دادهاند.
نتیجه نسبت آلبومین: کراتینین (ACR) شما به صورت مرحله ای از ۱ تا ۳ ارائه میشود:
مرحله A1 - مقدار ACR کمتر از ۳ میلیگرم در میلی مول
مرحله A2 - مقدار ACR از ۳ تا ۳۰ میلیگرم در میلی مول
مرحله A3 - مقدار ACR بیشتر از ۳۰ میلیگرم در میلی مول
برای هر دو eGFR و ACR، مرحله بالاتر نشان دهنده بیماری کلیوی شدیدتر است.