بوتولیسم

بوتولیسم یک بیماری نادر اما تهدید کننده زندگی است که توسط سموم تولید شده توسط باکتری کلستریدیوم بوتولینوم ایجاد می‌شود.

این سموم به سیستم عصبی (اعصاب، مغز و نخاع) حمله کرده و باعث فلج (ضعف عضلانی) می‌شوند.

اکثر افراد با درمان مناسب بطور کامل خوب می‌شوند، اما اگر به سرعت درمان نشود، فلج می‌تواند به عضلات کنترل کننده تنفس سرایت کند. این وضعیت در حدود ۵ تا ۱۰ درصد موارد کشنده است.

علائم بوتولیسم

مدت زمان بروز علائم می‌تواند از چند ساعت تا چند روز پس از قرار گرفتن در معرض باکتری کلستریدیوم بوتولینوم یا سموم آنها متفاوت باشد.

با توجه به نوع دقیق بوتولیسم، برخی افراد در ابتدا علائمی مانند احساس تهوع، استفراغ، گرفتگی معده، اسهال یا یبوست دارند.

بدون درمان، بوتولیسم در نهایت باعث فلج می‌شود که از سر تا پاها در بدن پخش می‌شود.

علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• افتادگی پلک

• تاری یا دوبینی

• ضعف عضلات صورت

• مشکل در بلع (دیسفاژی)

• لکنت زبان

• مشکلات تنفسی

نوزادان مبتلا همچنین ممکن است گریه ضعیفی داشته باشند، شیر خوردن برایشان مشکل باشد و سر، گردن و اندام‌هایشان شُل و بی‌حال باشد.

چه زمانی مشاوره پزشکی دریافت کنید

بوتولیسم یک بیماری جدی است که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.

علل و انواع بوتولیسم

باکتری کلستریدیوم بوتولینوم در خاک، گرد و غبار و رسوبات رودخانه یا دریا یافت می‌شود.

این باکتری ها خودشان مضر نیستند، اما می‌توانند در صورت محرومیت از اکسیژن، مانند در قوطی‌ها یا بطری‌های در بسته، خاک یا گِل راکد، یا گاهی اوقات بدن انسان، سموم بسیار سمی تولید کنند.

سه نوع اصلی بوتولیسم وجود دارد:

• بوتولیسم ناشی از مواد غذایی - زمانی که فردی مواد غذایی حاوی سموم را می‌خورد زیرا کنسرو به درستی، نگهداری یا پخته نشده است.

• بوتولیسم زخم - زمانی که زخم با باکتری عفونی می‌شود. معمولاً وقتی اتفاق می‌افتد که مواد مخدر مانند هروئین آلوده به باکتری به جای رگ٬  به عضله  تزریق می‌شود.

• بوتولیسم نوزادی - زمانی که نوزاد نوعی باکتری مقاوم به نام اسپور را در خاک یا غذای آلوده مانند عسل می‌بلعد (این هاگ‌ها برای کودکان بزرگتر و بزرگسالان بی‌ضرر هستند زیرا بدن از حدود ۱ سالگی در برابر آنها دفاع می‌کند.)

همه این انواع بوتولیسم نادر هستند، اما موارد گاه به گاه رخ می‌دهد.

درمان بوتولیسم

بوتولیسم باید در بیمارستان درمان شود.

نحوه درمان آن به نوع بوتولیسم بستگی دارد، اما معمولا شامل موارد زیر است:

• خنثی کردن سموم با تزریق آنتی توکسین‌ها یا آنتی بادی‌های خاص

• پشتیبانی از عملکردهای بدن، مانند تنفس، تا زمان بهبودی

درمان فوراً هیچ فلجی را که قبلاً توسط سم ایجاد شده است، معکوس نمی‌کند، اما از بدتر شدن آن جلوگیری می‌کند.

در بیشتر افراد، فلجی که قبل از درمان رخ داده است به تدریج طی هفته‌ها یا ماه‌های بعد بهبود می‌یابد.

پیشگیری از بوتولیسم

بوتولیسم ناشی از غذا

در نتیجه استانداردهای بالای بهداشت مواد غذایی در اکثر کشورهای پیشرفته، احتمال ابتلا به بوتولیسم ناشی از غذا از خوراک‌های خریداری شده در این کشورها کم است.

اگر غذای خود را تولید می‌کنید، خطر کمی بیشتر است، به خصوص اگر این کار شامل کنسرو کردن باشد.

اما پیروی از روش‌های بهداشت مواد غذایی و توصیه‌های کنسرو کردن، خطر را کاهش می‌دهد.

از خوردن غذای قوطی‌های برآمده یا آسیب دیده خودداری کنید و از خوردن غذاهای کنسرو شده بدبو، غذاهایی که در دمای نامناسب نگهداری می‌شوند و غذاهای تاریخ گذشته خودداری کنید.

بوتولیسم نوزاد

در بسیاری از موارد بوتولیسم نوزاد، علت خاصی شناسایی نشده است، بنابراین ممکن است همیشه امکان پیشگیری از آن وجود نداشته باشد.

اما باید از دادن عسل به نوزادان زیر ۱ سال خودداری کنید زیرا عسل حاوی هاگ‌های کلستریدیوم بوتولینوم است.

بوتولیسم زخم

افرادی که هروئین تزریق می‌کنند ممکن است به بوتولیسم مبتلا شوند. این اغلب از طریق تزریق هروئین آلوده به باکتری، به پوست یا عضلات است.

بهترین راه برای جلوگیری از ابتلا به بوتولیسم، قطع مصرف هروئین است. درباره نحوه دریافت کمک برای اعتیاد به هروئین بیشتر بدانید‌.