اکوکاردیوگرافی - اکوی قلب

اکوکاردیوگرام یا «اکوی قلب» اسکنی است که برای مشاهده قلب و عروق خونی اطراف آن استفاده می‌شود.

اکوی قلب این یک نوع اسکن اولتراسوند (سونوگرافی) است، یعنی از یك پروب (کاوشگر) كوچك برای ارسال امواج صوتی با فرکانس بالا استفاده می‌شود كه هنگام برخورد با قسمت‌های مختلف بدن، اكو (پژواك) ایجاد می‌كنند.

این پژواک ها توسط کاوشگر گرفته می‌شود و در حین انجام اسکن به یک تصویر متحرک روی مانیتور تبدیل می‌‌شود.

اکوكاردیوگرافی ممکن است توسط یک متخصص قلب (كاردیولوژیست) یا هر پزشکی که فکر می‌کند ممکن است مشکل قلبی داشته باشید، از جمله پزشک عمومی شما درخواست شود.

این آزمایش معمولاً در بیمارستان یا کلینیک توسط یک کاردیولوژیست، فیزیولوژیست قلب یا تکنسین آموزش دیده به نام سونوگرافیست انجام می‌شود.

اکوکاردیوگرافی با الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب (ECG) فرق دارد. نوار قلب آزمایشی است که برای بررسی ریتم و فعالیت الکتریکی قلب شما استفاده می‌شود.

چه زمانی از اکوکاردیوگرافی استفاده می‌شود

اکوی قلب با بررسی ساختار قلب و عروق خونی اطراف، تجزیه و تحلیل نحوه جریان خون از طریق آنها و ارزیابی حفره‌های پمپاژ قلب، می‌تواند به تشخیص و کنترل برخی از بیماری‌های قلبی کمک کند.

اکوی قلب می‌تواند به تشخیص موارد زیر کمک کند:

• آسیب ناشی از حمله قلبی - وقتی که خون‌رسانی به قلب به طور ناگهانی مسدود شده است

• نارسایی قلبی - وقتی که قلب نمی‌تواند خون کافی را با فشار مناسب در بدن پمپاژ کند

• بیماری مادرزادی قلب - نقایص مادرزادی که بر عملکرد طبیعی قلب تأثیر می‌گذارد

• مشکلات دریچه‌های قلب - مشکلاتی که بر دریچه‌هایی که جریان خون را در داخل قلب کنترل می‌کنند تأثیر می‌گذارد

• کاردیومیوپاتی - وقتی که دیواره های قلب ضخیم یا بزرگ می‌شوند

• اندوکاردیت - عفونت در پوشش داخلی قلب که به دریچه‌های قلب آسیب می‌زند

اکوکاردیوگرام همچنین می‌تواند به پزشکان شما کمک کند تا بهترین درمان را برای این شرایط قلبی انتخاب کنند.

نحوه انجام اکوی قلب

چندین روش مختلف برای انجام اکوی قلب وجود دارد، اما اکثر افراد اکوکاردیوگرام ترانس توراسیک (TTE) انجام خواهند داد. این روش در این صفحه توضیح داده شده است.

معمولاً برای آماده شدن برای آزمایش نیازی به انجام کاری نخواهید داشت، مگر اینکه اکوی قلب از طریق مری انجام شود.

اکوکاردیوگرافی ترانس توراسیک

برای انجام اکوکاردیوگرافی ترانس توراسیک (TTE)، از شما خواسته می‌شود قبل از دراز کشیدن روی تخت، هر لباسی را که نیمه بالایی تنتان را پوشانده است درآورید. ممکن است برای پوشاندن خود در طول آزمایش، یک روپوش بیمارستانی به شما داده شود. 

هنگامی که دراز کشیدید، چندین حسگر چسبنده کوچک به نام الکترود به قفسه سینه شما وصل می‌شود. این الکترودها به دستگاهی متصل می‌شوند که در طول آزمایش ریتم قلب شما را کنترل می‌کند.

ژل روان کننده روی سینه شما یا مستقیماً روی پروب سونوگرافی اعمال می‌شود. از شما خواسته می‌شود که روی طرف چپ خود دراز بکشید و پروب روی قفسه سینه شما حرکت داده شود.

پروب توسط کابلی به یک دستگاه نزدیک متصل می‌شود که تصاویر تولید شده را نمایش و ضبط می‌کند.

شما امواج صوتی تولید شده توسط پروب را نمی‌شنوید، اما ممکن است در حین اسکن صدای سوت بشنوید. این طبیعی است و فقط صدای جریان خون درون قلب شما است که توسط پروب دریافت می‌شود.

کل این عمل معمولاً بین ۱۵ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد و معمولاً می توانید مدت کوتاهی پس از آن به خانه بروید.

انواع دیگر اکوکاردیوگرافی (اکوی قلب)

چندین نوع دیگر اکوکاردیوگرافی نیز وجود دارد که می‌توان انجام داد:

• اکوکاردیوگرام ترانس مری (TOE) - که در آن یک کاوشگر (پروب) کوچک از گلو به لوله غذا (مری) و گاهی به معده شما منتقل می‌شود (گلوی شما با اسپری بی‌حس کننده موضعی بی‌حس می‌شود و برای کمک به آرامش به شما یک آرام بخش داده می‌شود.) ممکن است لازم باشد چندین ساعت قبل از این آزمایش از خوردن غذا خودداری کنید.

• اکوکاردیوگرام استرسی - مشابه اکوکاردیوگرافی ترانس توراسیک (TTE) است، اما در حین یا بلافاصله پس از یک دوره ورزش روی تردمیل یا دوچرخه ثابت، یا بعد از تزریق دارویی كه باعث می شود قلب شما سخت تر كار كند، انجام می‌شود.

• اکوکاردیوگرام کنتراست - که در آن یک ماده بی‌ضرر به نام ماده حاجب قبل از انجام اکوکاردیوگرام به جریان خون شما تزریق می‌شود. این ماده به طور واضح در اسکن ظاهر می‌شود و می‌تواند به ایجاد تصویر بهتری از قلب شما کمک کند

نوع اکوکاردیوگرام شما بستگی به وضعیت قلب شما و میزان دقیق بودن تصاویر دارد.

به عنوان مثال، اگر مشکل قلبی شما به دلیل فعالیت بدنی ایجاد شده باشد، ممکن است اکوکاردیوگرام استرسی توصیه شود، در حالی که تصاویر دقیق تر تولید شده توسط اکوکاردیوگرام ترانس مری (TOE) ممکن است در کمک به برنامه‌ریزی جراحی قلب مفیدتر باشد.

در برخی موارد، ممکن است شخصی که اسکن را انجام می‌دهد بتواند به زودی پس از اتمام آن، نتایج را با شما در میان بگذارد.

با این حال، تصاویر حاصل از اسکن معمولاً باید قبل از ارسال نتایج به دکتری که درخواست آزمایش را داده است، تجزیه و تحلیل شوند. سپس پزشک در قرار ملاقات بعدی شما، نتایج را با شما در میان خواهد گذاشت.

آیا خطرات یا عوارض جانبی وجود دارد؟

اکوی قلب استاندارد یک روش ساده، بدون درد و ایمن است. هیچ عارضه جانبی از اسکن وجود ندارد، اگرچه ژل روان کننده ممکن است احساس سرما کند و ممکن است هنگام جدا کردن الکترودها از پوست در پایان آزمایش، کمی ناراحتی جزئی را تجربه کنید.

بر خلاف برخی از آزمایش‌ها و اسکن‌های دیگر، مانند اشعه ایکس و سی‌ تی‌ اسکن، در طول اکوکاردیوگرام از اشعه استفاده نمی‌شود. با این حال، برخی از خطرات مرتبط با انواع کمتر رایج اکوکاردیوگرافی وجود دارد.

ممکن است عمل اکوکاردیوگرافی از طریق مری (TOE) برای شما ناخوشایند باشد و ممکن است گلوی شما برای چند ساعت بعد دچار درد شود.

اگر داروی آرام‌بخش به شما داده شود، تا ۲۴ ساعت پس از آزمایش نمی‌توانید رانندگی کنید، زیرا ممکن است همچنان در اثر آرام‌بخش احساس خواب‌آلودگی کنید. همچنین کمی احتمال وجود دارد که کاوشگر به گلوی شما آسیب برساند.

در طی یک اکوکاردیوگرافی استرس ممکن است احساس تهوع و سرگیجه داشته باشید و ممکن است کمی درد قفسه سینه را تجربه کنید.

همچنین کمی احتمال وجود دارد که این روش باعث ایجاد ضربان قلب نامنظم یا حمله قلبی شود، اما در طول آزمایش به دقت تحت نظارت قرار خواهید گرفت و در صورت مشاهده هر گونه مشکل، آزمایش متوقف خواهد شد. 

برخی از افراد با شرایط خاص یا افرادی که داروهای خاصی مصرف می‌کنند، نمی‌توانند از ماده حاجب استفاده شده در اکوکاردیوگرافی با تزریق ماده حاجب استفاده کنند.

این ماده می‌تواند عوارض جانبی ایجاد کند، اما این عوارض معمولاً خفیف هستند، مانند سردرد. در موارد نادر، ممکن است یک واکنش آلرژیک جدی رخ دهد.