مثال‌ها - آزمایش‌های خون
مثال‌ها
آزمایش خون می‌تواند به روش‌های مختلفی مورد استفاده قرار گیرد، مانند کمک به تشخیص یک بیماری، ارزیابی سلامت اندام‌های خاص یا غربالگری برای برخی شرایط ژنتیکی.
در این صفحه چند آزمایش خون رایج توضیح داده شده است.
آزمایش کلسترول خون
کلسترول یک ماده چرب است که بیشتر توسط کبد از غذاهای چرب موجود در رژیم غذایی شما ایجاد می‌شود و برای عملکرد طبیعی بدن حیاتی است.
داشتن سطح بالای کلسترول می‌تواند خطر ابتلا به مشکلات جدی مانند حملات قلبی و سکته مغزی را افزایش دهد.
مقدار کلسترول خون را می‌توان با یک آزمایش خون ساده اندازه‌گیری کرد. ممکن است از شما خواسته شود که ۱۲ ساعت قبل از آزمایش (که معمولاً شامل زمان خواب نیز می‌شود) غذا نخورید تا مطمئن شوید که تمام غذا به طور کامل هضم شده و بر نتیجه تأثیر نمی‌گذارد، اگرچه این همیشه ضروری نیست.
کشت خون
این آزمایش شامل گرفتن نمونه کوچکی از خون از رگ بازوی شما و از ۱ یا چند قسمت دیگر بدن شما است.
نمونه‌ها با مواد مغذی که به رشد باکتری‌ها کمک می‌کنند٬ ترکیب می‌شوند. این آزمایش کمک می‌کند که وجود باکتری در خون شما تشخیص داده شود.
معمولاً حداقل به ۲ نمونه نیاز است.
آزمایش گازهای خون
نمونه گازهای خون از یک سرخرگ، معمولاً در مچ دست گرفته می‌شود. احتمالاً دردناک است و فقط در بیمارستان انجام می‌شود.
آزمایش گاز خون برای بررسی تعادل اکسیژن و دی اکسید کربن در خون و تعادل اسید و قلیایی در خون شما (تعادل pH) استفاده می‌شود.
عدم تعادل pH می‌تواند ناشی از موارد زیر باشد:
مشکلات سیستم تنفسی مانند ذات الریه یا بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD)
مشکلاتی که بر متابولیسم شما تأثیر می‌گذارد (واکنش‌های شیمیایی مورد استفاده بدن برای تجزیه غذا به انرژی)، مانند دیابت، نارسایی کلیه یا استفراغ مداوم
آزمایش‌های گلوکز خون (قند خون).
برای تشخیص و کنترل دیابت با بررسی سطح قند (گلوکز) در خون می‌توان از تعدادی آزمایش استفاده کرد.
این موارد عبارتند از:
آزمایش قند خون ناشتا - که در آن سطح گلوکز در خون شما پس از ۸ ساعت ناشتا بودن بررسی می‌شود. (می‌توانید آب بنوشید)
تست تحمل گلوکز - که در آن سطح گلوکز در خون شما پس از ناشتا و دوباره ۲ ساعت بعد از مصرف نوشیدنی گلوکز بررسی می‌شود.
آزمایش HbA1C - آزمایشی است که در مطب پزشک عمومی یا بیمارستان برای بررسی میانگین سطح قند خون شما در ۳ ماه گذشته انجام می‌شود.
کیت‌های تست قند خون ممکن است برای استفاده در خانه در دسترس باشند.
گروه خونی
این آزمایش قبل از اهدای خون یا انتقال خون انجام می‌شود تا بررسی شود که گروه خونی شما چیست.
اگر به شما خونی داده شود که با گروه خونی شما مطابقت ندارد، سیستم ایمنی بدن شما ممکن است به گلبول‌های قرمز خون حمله کند که می‌تواند منجر به عوارض تهدید کننده زندگی شود.
گروه خونی در دوران بارداری نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد، زیرا خطر کوچکی وجود دارد که نوزاد متولد نشده گروه خونی متفاوتی از مادرش داشته باشد، که می‌تواند منجر به حمله سیستم ایمنی مادر به گلبول‌های قرمز نوزاد شود. این وضعیت به عنوان بیماری رزوس شناخته می‌شود.
اگر از قبل نمی‌دانید گروه خونی شما چیست، خون شما حداقل یک بار در طول بارداری آزمایش می‌شود تا مشخص شود که آیا خطر ابتلا به بیماری رزوس وجود دارد یا خیر. در مورد تشخیص بیماری رزوس بیشتر بخوانید.
اگر آزمایش نشان داد که خطر ابتلا به بیماری رزوس وجود دارد، می‌توان دارویی تزریق کرد که مانع از حمله سیستم ایمنی مادر به سلول‌های خونی نوزادش شود. در مورد پیشگیری از بیماری رزوس بیشتر بخوانید.
آزمایش خون سرطان
تعدادی آزمایش خون می‌تواند برای کمک به تشخیص برخی سرطان‌ها یا بررسی اینکه آیا شما در معرض افزایش خطر ابتلا به نوع خاصی از سرطان هستید انجام شود.
این موارد شامل آزمایش‌های زیر است:
آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) - این آزمایش می‌تواند به تشخیص سرطان پروستات کمک کند، اگرچه می‌تواند مشکلات دیگری مانند بزرگ شدن پروستات یا پروستاتیت را نیز تشخیص دهد.
پروتئین CA125 - پروتئینی به نام CA125 می‌تواند نشان دهنده سرطان تخمدان باشد، اگرچه می‌تواند نشانه موارد دیگری مانند بارداری یا بیماری التهابی لگن (PID) نیز باشد.
ژن‌هایی که خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها را افزایش می‌دهند، مانند ژن‌های BRCA1 و BRCA2 - نسخه‌های خاصی از این ژن‌ها می‌توانند احتمال ابتلای زنان به سرطان پستان و سرطان تخمدان را تا حد زیادی افزایش دهند. این آزمایش ممکن است در صورتی انجام شود که این نوع سرطان در خانواده شما وجود داشته باشد
آزمایش کروموزوم (کاریوتایپینگ)
این آزمایشی برای بررسی دسته‌هایی از مواد ژنتیکی به نام کروموزوم است.
با شمارش کروموزوم‌ها (هر سلول باید ۲۳ جفت داشته باشد) و با بررسی شکل آنها، ممکن است بتوان ناهنجاری‌های ژنتیکی را تشخیص داد.
از آزمایش کروموزوم می‌توان در این موارد استفاده کرد:
برای کمک به تشخیص تفاوت در رشد جنسی (DSD) مانند سندرم عدم حساسیت به آندروژن
برای زوج‌هایی که سقط‌های ناخواسته‌ی مکرر را تجربه کرده‌اند، تا مشخص شود آیا مشکل کروموزومی می‌تواند عامل آن باشد یا خیر.
آزمایشات انعقادی
آزمایش انعقاد خون ممکن است برای بررسی لخته شدن طبیعی خون شما استفاده شود.
اگر زمان زیادی طول بکشد تا خون شما لخته شود، ممکن است نشانه یک اختلال خونریزی مانند هموفیلی یا بیماری فون ویلبراند باشد.
نوعی تست انعقادی به نام نسبت نرمال شده بین المللی (INR) برای نظارت بر دوز داروهای ضد انعقاد مانند وارفارین و بررسی صحیح بودن دوز شما استفاده می‌شود. درباره نظارت بر دوز داروی ضد انعقادی خود بیشتر بخوانید.
آزمایش پروتئین واکنشی سی (CRP)
این تست یکی دیگر از آزمایشاتی است که برای کمک به تشخیص شرایطی که باعث التهاب می‌شوند استفاده می شود.
پروتئین واکنشی سی (CRP) توسط کبد تولید می‌شود و اگر غلظت CRP بالاتر از حد معمول باشد، نشانه التهاب در بدن شماست.
تست الکترولیت
الکترولیت‌ها مواد معدنی موجود در بدن از جمله سدیم، پتاسیم و کلرید هستند که کارهایی مانند حفظ تعادل آب سالم در بدن شما را انجام می‌دهند.
تغییرات در سطح الکترولیت‌ها می‌تواند علل مختلفی داشته باشد، از جمله کم آبی بدن ، دیابت یا برخی داروها.
سرعت رسوب گلبول قرمز (ESR)
این آزمایش با اندازه‌گیری مدت زمانی که طول می‌کشد تا گلبول‌های قرمز به ته لوله آزمایش برسند، کار می‌کند. هر چه سریعتر سقوط کنند، احتمال بیشتری وجود دارد که سطح بالایی از التهاب وجود داشته باشد.
این آزمایش اغلب برای کمک به تشخیص شرایط مرتبط با التهاب استفاده می‌شود، مانند:
همراه با سایر آزمایش‌ها، ESR نیز می‌تواند در تأیید اینکه آیا عفونت دارید یا خیر مفید باشد.
شمارش کامل خون (FBC)
این آزمایشی برای بررسی انواع و تعداد سلول‌های خون شما از جمله گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها است.
این آزمایش می‌تواند به نشان دادن سلامت عمومی شما کمک کند، و همچنین سرنخ‌های مهمی در مورد برخی از مشکلات سلامتی که ممکن است داشته باشید ارائه دهد.
به عنوان مثال، یک شمارش کامل خون (FBC) ممکن است علائم زیر را تشخیص دهد:
عفونت یا التهاب
اختلالات خونریزی یا لخته شدن
آزمایش ژنتیک و غربالگری
این شامل استخراج نمونه ای از DNA از خون شما و سپس جستجوی نمونه برای یک تغییر ژنتیکی خاص (جهش) است.
شرایط ژنتیکی که می‌توان از این طریق تشخیص داد عبارتند از:
هموفیلی - وضعیتی که بر توانایی لخته شدن خون تأثیر می‌گذارد
فیبروز سیستیک - وضعیتی که باعث ایجاد موکوس چسبنده در ریه‌ها می‌شود
آتروفی عضلانی نخاعی - وضعیتی که شامل ضعف عضلانی و از دست دادن تدریجی حرکت است
بیماری سلول داسی شکل - وضعیتی که باعث کمبود گلبول‌های قرمز طبیعی می‌شود
بیماری کلیوی پلی کیستیک اتوزومال غالب - وضعیتی که باعث ایجاد کیسه‌های پر از مایع به نام کیست در کلیه‌ها می‌شود.
غربالگری ژنتیکی همچنین می‌تواند استفاده شود تا بررسی کند که آیا فردی حامل ژن خاصی است که خطر ابتلا به یک بیماری ژنتیکی را افزایش می‌دهد یا خیر.
به عنوان مثال، اگر برادر یا خواهر شما در مراحل بعدی زندگی به یک وضعیت ژنتیکی مانند بیماری هانتینگتون مبتلا شد، ممکن است بخواهید دریابید که آیا خطر ابتلا به این بیماری وجود دارد یا خیر.
در مورد آزمایش ژنتیک و ژنومی بیشتر بخوانید
تست عملکرد کبد
هنگامی که کبد آسیب می‌بیند، موادی به نام آنزیم را در خون آزاد می‌کند و سطح پروتئین‌های تولید شده توسط کبد شروع به کاهش می‌کند.
با اندازه‌گیری سطح این آنزیم‌ها و پروتئین‌ها، می‌توان تصویری از عملکرد خوب کبد ایجاد کرد.
این می‌تواند به تشخیص برخی بیماری‌های کبدی، از جمله هپاتیت، سیروز (اسکار کبد) و بیماری کبدی مرتبط با الکل کمک کند.
تست عملکرد تیروئید
تست عملکرد تیروئید برای آزمایش خون شما از نظر سطح هورمون محرک تیروئید (TSH) و در صورت نیاز، تیروکسین و تری یدوتیرونین (هورمون‌های تیروئید) استفاده می‌شود.
اگر سطح این هور مونها کم یا زیاد است، می‌تواند به این معنی باشد که دچار مشکل تیروئیدی مانند کم کاری تیروئید یا پرکاری تیروئید هستید.
آزمایش‌های خون
قبلی